જૂના અને ફીચર ફોનમાં પણ ઉપલબ્ધ થશે ‘સંચાર સાથી એપ’? જાણો જરુરી પ્રશ્નોના જવાબ
ભારત સરકારના ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગ (DoT) એ માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે જેમાં મોબાઇલ ઉત્પાદકો અને આયાતકારોને બધા સ્માર્ટફોન પર સંચાર સાથી મોબાઇલ એપ પ્રી-ઇન્સ્ટોલ કરવાની જરૂર છે. આ એપ ભારતીય નાગરિકોને નકલી હેન્ડસેટથી પોતાને બચાવવા અને સાયબર છેતરપિંડીની જાણ કરવામાં મદદ કરશે, જેમાં તેમને ચોરાયેલા ફોનની જાણ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે.
ભારત સરકારના ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગ (DoT) એ એક મોટો આદેશ જાહેર કર્યો છે, જેમાં મોબાઇલ ઉત્પાદક કંપનીઓને બધા નવા સ્માર્ટફોનમાં સંચાર સાથી એપ પ્રી-ઇન્સ્ટોલ કરવાની ફરજ પાડવામાં આવી છે. વિભાગ માને છે કે સાયબર છેતરપિંડી અટકાવવા, ચોરાયેલા ફોન શોધવા, નકલી સિમ અટકાવવા અને નકલી IMEI ને રોકવા માટે આ સરકારી પગલું જરૂરી છે.
સરકારી આદેશ બાદ, ઘણા લોકોના મનમાં આ એપ શું છે, તે કેવી રીતે કાર્ય કરશે, જૂના ફોન પર તેને કેવી રીતે મેળવવું, શું સંચાર સાથી એપ ફીચર ફોન પર પણ કાર્ય કરશે, અને જો વિદેશથી સ્માર્ટફોન આયાત કરવામાં આવે તો પણ આ એપની જરૂર પડશે કે કેમ તે અંગે પ્રશ્નો છે. ચાલો આજે આવા પાંચ મુખ્ય પ્રશ્નોના જવાબો શોધીએ.
નવા અને આયાત કરેલા ફોનમાં આ એપ હશે?
સંચાર સાથીની અસરકારકતા વધારવા માટે, DoT એ 28 નવેમ્બર, 2025 ના રોજ માર્ગદર્શિકા જાહેર કરી હતી. આ આદેશ હેઠળ, ભારતમાં ઉપયોગ માટે ઉત્પાદિત અથવા આયાત કરાયેલા મોબાઇલ હેન્ડસેટના ઉત્પાદકો અને આયાતકારોએ આ એપ્લિકેશનને પ્રી-ઇન્સ્ટોલ કરવાની જરૂર પડશે. આ માટે 90 દિવસની સમયમર્યાદા નક્કી કરવામાં આવી છે.
સંચાર સાથી એપ્લિકેશન જૂના ફોન પર કેવી રીતે ઇન્સ્ટોલ કરવામાં આવશે?
DoT ના આદેશ હેઠળ, ઉત્પાદકો અને આયાતકારો ભારતમાં પહેલાથી જ ઉત્પાદિત અને વેચાણ ચેનલો પર ઉપલબ્ધ ઉપકરણો માટે સોફ્ટવેર અપડેટ દ્વારા એપ્લિકેશન ઇન્સ્ટોલ કરશે.
શું આ એપ્લિકેશન કાઢી નાખવામાં અથવા અક્ષમ કરી શકાય છે?
DoT ના આદેશમાં સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે કે સંચાર સાથી એપ્લિકેશન નવા ફોન પર પ્રી-ઇન્સ્ટોલ કરેલી હોવી જોઈએ. આ એપ્લિકેશન સ્માર્ટફોન સેટઅપ દરમિયાન દૃશ્યમાન હોવી જોઈએ. તેને અક્ષમ અથવા અનઇન્સ્ટોલ કરી શકાતી નથી.
તે ચોરાયેલા ફોનના વેચાણને કેવી રીતે અટકાવશે?
સંચાર સાથી એપ્લિકેશન સાથે, તમે ચોરાયેલા અથવા ખોવાયેલા ફોનની તાત્કાલિક જાણ કરી શકો છો. આ પછી, હેન્ડસેટનો IMEI નંબર બ્લેકલિસ્ટ કરવામાં આવશે. કોઈ બીજા સિમ કાર્ડનો ઉપયોગ કરે કે તરત જ, ટેલિકોમ કંપનીને તરત જ ખબર પડી જશે કે હેન્ડસેટનો IMEI નંબર બ્લેકલિસ્ટેડ છે. આનાથી ચોરાયેલા કે ખોવાયેલા ફોન ફરીથી શોધી શકાશે.
ચોરાયેલા સ્માર્ટફોનની ઓળખ
ભારતમાં સેકન્ડ હેન્ડ સ્માર્ટફોન માટે એક મોટું બજાર છે. વપરાયેલા મોબાઇલ ફોન ઓનલાઈન અને સ્થાનિક બજારોમાં વેચાય છે. ઘણી વખત, ભોળા લોકો અજાણતાં ચોરાયેલા કે ખોવાયેલા સ્માર્ટફોન ખરીદે છે, અજાણતાં ગુનાનો ભોગ બને છે અને નાણાકીય નુકસાન સહન કરે છે. સંચાર સાથી એપનો ફાયદો એ છે કે તે વપરાશકર્તાઓને બ્લોક કરેલા કે બ્લેકલિસ્ટેડ IMEI નંબરો તપાસવાની મંજૂરી આપે છે.
શું સંચાર સાથી એપ ફીચર ફોનમાં સામેલ થશે?
ફીચર ફોન પર એપ ઇન્સ્ટોલ કરવામાં આવશે નહીં; આ વિશે હજુ સુધી કોઈ સ્પષ્ટ માહિતી નથી. જો કે, તેમના IMEI નંબરો સરકારની CEIR સિસ્ટમ સાથે લિંક કરવામાં આવશે. આનાથી ચોરાયેલા કે ખોવાયેલા ફીચર ફોનના IMEI ને એપ વિના પણ બ્લોક અથવા બ્લેકલિસ્ટ કરવામાં આવશે.
સંચાર સાથી એપ DoT દ્વારા વિકસાવવામાં આવી હતી.
સંચાર સાથી એપ ભારત સરકારના ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગ (DoT) દ્વારા વિકસાવવામાં આવેલ સાયબર સુરક્ષા અને મોબાઇલ સુરક્ષા પ્લેટફોર્મ છે. આ એપનો ઉદ્દેશ્ય મોબાઇલ ફોન સુરક્ષા વધારવા, ચોરાયેલા/ખોવાયેલા ફોનને બ્લોક કરવાનો અને કપટપૂર્ણ મોબાઇલ કનેક્શન પર નજર રાખવાનો છે.
