Zero Rupee Notes: શું તમને ખબર છે કે જ્યારે 0 રૂપિયાની નોટો છાપવામાં આવી હતી ત્યારે તેનો કેવી રીતે ઉપયોગ થતો હતો
Zero Rupee Notes: એક સમયે ભારતમાં શૂન્ય રૂપિયાની નોટો પણ છાપવામાં આવતી હતી અને આ નોટો દ્વારા એક ખાસ સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. આવી સ્થિતિમાં જાણો શું છે આ નોટોની વાર્તા.
તમે 1 રૂપિયાથી લઈને 2000 રૂપિયાની નોટ તો જોઈ જ હશે, હવે 1000 રૂપિયાની નોટ બંધ થઈ ગઈ છે, પરંતુ થોડા વર્ષો પહેલા 1000 રૂપિયાની નોટ પણ આવતી હતી. પરંતુ, શું તમે ક્યારેય ઝીરો રૂપિયાની નોટ જોઈ છે? તમે પણ વિચારતા હશો કે આવી કોઈ નોટ થોડી આવે છે પરંતુ એવું છે કે, એક સમયે ઝીરો રૂપિયાની નોટો પણ છાપવામાં આવતી હતી. આ સ્થિતિમાં આપણે જાણીએ છીએ કે તે નોટો શા માટે છાપવામાં આવી હતી અને આ નોટો છાપવા પાછળનું કારણ શું હતું.
આ વાત વર્ષ 2007ની છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ દેશમાં શૂન્ય રૂપિયાની નોટ છાપી નથી. વાસ્તવમાં, દક્ષિણ ભારતની એક બિન-લાભકારી સંસ્થા (NGO)એ ઝીરો રૂપિયાની નોટ છાપી હતી. તમિલનાડુ સ્થિત 5th Pillar નામની આ NGOએ લાખો રૂપિયાની ઝીરો નોટો છાપી હતી. આ નોટો ચાર ભાષાઓ હિન્દી, તેલુગુ, કન્નડ અને મલયાલમમાં છાપવામાં આવી હતી.
શું હતો હેતુ- વાસ્તવમાં આ નોટ છાપવા પાછળનો હેતુ લોકોને ભ્રષ્ટાચાર અને કાળા નાણા સામે જાગૃત કરવાનો હતો. ભ્રષ્ટાચાર અને કાળા નાણા સામેની લડાઈમાં શૂન્ય રૂપિયાની નોટને હથિયાર બનાવવામાં આવી હતી. અલગ-અલગ ભાષાઓમાં છપાયેલી આ નોટોમાં 'કોઈ લાંચ માગે તો આ નોટ આપો અને મામલો કહો!'
સંસ્થાએ ઝીરો રૂપિયાની નોટો છાપીને ભ્રષ્ટાચાર સામે મહાલુ તૈયાર કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. આમાંથી 25 લાખથી વધુ નોટો એકલા તમિલનાડુમાં વહેંચવામાં આવી હતી. દેશભરમાં લગભગ 30 લાખ નોટોનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું હતું. આ અભિયાનની શરૂઆત 5મી પિલર સંસ્થાના સ્થાપક વિજય આનંદ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. તેમના સ્વયંસેવકો દ્વારા તેમણે રેલ્વે સ્ટેશનથી દરેક ચોક બજારોમાં શૂન્ય રૂપિયાની નોટો વહેંચી હતી. આ નોટની સાથે લોકોને એક પેમ્ફલેટ પણ આપવામાં આવ્યું હતું. જેના પર લોકોને જાગૃત કરવા અને તેમના અધિકારો સાથે જોડાયેલી માહિતી છાપવામાં આવી હતી.
5th Pillar સંસ્થા છેલ્લા પાંચ વર્ષથી દક્ષિણ ભારતની 1200 શાળાઓ, કોલેજો અને લોકોને ભ્રષ્ટાચાર સામે જાગૃત કરી રહી છે. આ માટે 30 લંબાઈની ઝીરો રૂપિયાની નોટ બનાવવામાં આવી છે. જેના પર લોકોની સહી છે. તેના પર અત્યાર સુધીમાં 5 લાખથી વધુ લોકોએ હસ્તાક્ષર કર્યા છે. આ નોટ પર લખવામાં આવ્યું છે કે હું લાંચ લઈશ નહીં અને આપીશ નહીં.