
પાકિસ્તાન હાલ ગંભીર આર્થિક સંકટ સામે લડી રહ્યું છે, પરંતુ જીતવાના તમામ પ્રયાસો નિષ્ફળ ગયા હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. વર્લ્ડ બેંક અનુસાર પાકિસ્તાનના લગભગ 40 લાખ લોકો ગરીબીની ઝપેટમાં છે. અહીંની સેન્ટ્રલ બેંકમાં કરન્સી રિઝર્વ ઘટીને બે બિલિયન યુએસ ડૉલરથી પણ ઓછી થઈ ગયું છે. સ્થિતિ એવી છે કે લોકો રોજબરોજની વસ્તુઓ માટે મરવા માટે તૈયાર છે. ક્યારેક લોકો લોટ માટે વાહનોની પાછળ દોડતા જોવા મળે છે તો ક્યારેક લાંબી કતારોમાં ઉભા જોવા મળે છે.
તે જ સમયે, એક અમેરિકન થિંક ટેન્કે પાકિસ્તાનને લઈને મોટી ચેતવણી આપી છે. તેમનું માનવું છે કે પાકિસ્તાને એપ્રિલ 2023થી જૂન 2026 સુધી એટલે કે ત્રણ વર્ષ સુધી 77.5 અબજ યુએસ ડોલરનું દેવું ચૂકવવું પડશે.
મળતી માહિતી મુજબ, યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ પીસ (USIP) એ પાકિસ્તાનની વર્તમાન સ્થિતિને લઈને એક રિપોર્ટ પ્રકાશિત કર્યો છે. આ રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે મોંઘવારી, રાજકીય લડાઈ અને આતંકવાદ વચ્ચે વિદેશી દેવાની જવાબદારીમાં ડિફોલ્ટ થવાને કારણે પાકિસ્તાન ડિફોલ્ટર બની શકે છે.
યુએસઆઈપી રિપોર્ટ જણાવે છે કે પાકિસ્તાન હાલમાં મોટા આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહ્યું છે, ઉચ્ચ વિદેશી દેવું, નબળું સ્થાનિક ચલણ અને વિદેશી હૂંડિયામણના ભંડારમાં ઘટાડો. યુએસઆઈપી રિપોર્ટ જણાવે છે કે એપ્રિલ 2023 થી જૂન 2026 સુધી, પાકિસ્તાનને $77.5 બિલિયનનું બાહ્ય દેવું ચૂકવવાની જરૂર છે, જે $350 બિલિયનની અર્થવ્યવસ્થા માટે મોટી રકમ છે.
આગામી ત્રણ વર્ષમાં દેવાથી ડૂબેલા દેશે ચીનની નાણાકીય સંસ્થાઓ, ખાનગી લેણદારો અને સાઉદી અરેબિયાને જંગી ચૂકવણી કરવાની છે. અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે એપ્રિલથી જૂન 2023 સુધી, પાકિસ્તાન નજીકના ગાળાના દેવાની સેવાના દબાણનો સામનો કરી રહ્યું છે કારણ કે બાહ્ય દેવાની સેવાનો બોજ USD 4.5 બિલિયન છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જો પાકિસ્તાન આ પૂર્ણ કરે છે તો પણ આગામી નાણાકીય વર્ષમાં તેની સામે વધુ પડકાર રહેશે, કારણ કે દેવું વધીને લગભગ 25 અબજ ડોલર થઈ જશે. જણાવી દઈએ કે પાકિસ્તાન ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (IMF) પાસેથી 1.1 બિલિયન યુએસ ડોલર મળવાની રાહ જોઈ રહ્યું છે.
આ ભંડોળ 2019 માં IMF દ્વારા મંજૂર કરાયેલ USD 6.5 બિલિયન બેલઆઉટ પેકેજનો ભાગ છે. બીજી તરફ જો પાકિસ્તાને તેની બાહ્ય દેવાની જવાબદારી પૂરી કરવી હોય તો તે મહત્વનું છે. 2019 માં હસ્તાક્ષર કરાયેલ IMF પ્રોગ્રામ, 30 જૂન, 2023 ના રોજ સમાપ્ત થશે, અને માર્ગદર્શિકા અનુસાર, સમયમર્યાદાથી આગળ વધારી શકાશે નહીં.
વાસ્તવમાં પાકિસ્તાન અને IMF વચ્ચે ઘણા મહિનાઓથી વાટાઘાટો ચાલી રહી છે, પરંતુ હજુ સુધી કોઈ સમજૂતી થઈ નથી. હાલમાં પાકિસ્તાનની કથળતી અર્થવ્યવસ્થાને ઠીક કરવાનો કોઈ સરળ ઉપાય નથી. તે જ સમયે, સરકારનું માનવું છે કે તેઓએ IMF પ્રોગ્રામને પુનર્જીવિત કરવા માટે તમામ કડક નિર્ણયો લીધા છે.
Published On - 9:59 am, Sat, 8 April 23