થાયરોઇડના દર્દીઓએ ખાનપાનમાં કઇ બાબતનું ધ્યાન રાખવું જોઇએ ? જાણો તમામ માહિતી

Thyroid Diet Chart: થાઇરોઇડ એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ગ્રંથિ છે, જે આપણા ગળાના આગળના ભાગમાં સ્થિત છે અને તેનો આકાર પતંગિયા જેવો છે. તે શરીરના ચયાપચયને નિયંત્રિત કરે છે. એટલે કે, થાઇરોઇડ નક્કી કરે છે કે આપણા શરીરમાં ઊર્જા કેવી રીતે ઉત્પન્ન થશે અને કેવી રીતે ખર્ચવામાં આવશે. જ્યારે આ ગ્રંથિ યોગ્ય રીતે કાર્ય કરતી નથી, ત્યારે શરીરમાં હોર્મોનલ અસંતુલન થાય છે. આનાથી વજનમાં વધારો, થાક, વાળ ખરવા, મૂડ સ્વિંગ અને અનિયમિત માસિક સ્રાવ જેવા લક્ષણો દેખાય છે.

થાઇરોઇડ બે પ્રકારના હોય છે – હાઇપોથાઇરોડિઝમ(Hypothyroidism), જેમાં ઓછા હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન થાય છે અને શરીરનું ચયાપચય ધીમું પડી જાય છે. બીજું હાઇપરથાઇરોડિઝમ (Hyperthyroidism) છે, જેમાં વધુ હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન થાય છે અને ચયાપચય ઝડપી બને છે. બંને સ્થિતિમાં, યોગ્ય આહાર લેવો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. એટલા માટે તમારા આહારમાં આયોડિન, સેલેનિયમ, ઝિંક અને વિટામિન્સથી ભરપૂર ખોરાકનો સમાવેશ કરો અને ગોઇટ્રોજેનિક અને પ્રોસેસ્ડ ખોરાકથી દૂર રહો. ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ દવા અને દિનચર્યાનું પણ પાલન કરો.

થાઇરોઇડના દર્દીઓએ શું ખાવું જોઈએ?

થાઇરોઇડને સ્વસ્થ રાખવા માટે આયોડિન, સેલેનિયમ, ઝીંક અને વિટામિન B12 જેવા પોષક તત્વો જરૂરી છે. સૌ પ્રથમ, ચાલો આયોડિન વિશે વાત કરીએ – તે થાઇરોઇડ હોર્મોન્સ બનાવવા માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ ખનિજ છે. આયોડિનની ઉણપ હાઇપોથાઇરોડિઝમનું કારણ બની શકે છે. આ માટે, તમારે આયોડાઇઝ્ડ મીઠાનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. ઉપરાંત, માછલી, પ્રોન વગેરે જેવા સીફૂડ આયોડિનનો સારો સ્ત્રોત છે. સેલેનિયમ એક ખનિજ છે જે થાઇરોઇડ ગ્રંથીને નુકસાનથી બચાવે છે. તે અખરોટ (ખાસ કરીને બ્રાઝિલ નટ્સ), ઇંડા, આખા અનાજ અને સૂર્યમુખીના બીજમાં જોવા મળે છે.

ઝિંક થાઇરોઇડ હોર્મોનના ઉત્પાદનમાં પણ મદદ કરે છે. આ માટે દૂધ, દહીં, કોળાના બીજ અને કઠોળનું સેવન ફાયદાકારક છે. વિટામિન B12 ની ઉણપ પણ થાક અને નબળાઇનું કારણ બને છે. તેથી, થાઇરોઇડના દર્દીઓને દૂધ, ઇંડા અને ફોર્ટિફાઇડ અનાજ ખાવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. થાઇરોઇડના દર્દીઓએ કઠોળ, ચીઝ, સોયા, ઇંડા અને ચિકન જેવા પ્રોટીનયુક્ત ખોરાક પણ ખાવા જોઈએ. આ શરીરના સ્નાયુઓ મજબૂત અને ચયાપચય સંતુલિત રાખે છે. તેમજ પૂરતા પ્રમાણમાં પાણી પીવો અને ફાઇબરયુક્ત ખોરાક ખાઓ જેથી પાચન યોગ્ય રહે.

થાઇરોઇડના દર્દીઓએ શું ટાળવું જોઈએ?

કેટલાક ખોરાક એવા છે જે થાઇરોઇડના કાર્યમાં દખલ કરે છે, જેને ગોઇટ્રોજેન્સ (Goitrogens)કહેવામાં આવે છે. આ ખાસ કરીને હાઇપોથાઇરોડિઝમ ધરાવતા લોકો માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે. આમાં બ્રોકોલી, કોબીજ, કોબીજ, મૂળા અને સલગમ જેવા શાકભાજીનો સમાવેશ થાય છે. તેમને કાચા ખાવાનું ટાળો. હા, તમે તેમને સારી રીતે રાંધ્યા પછી મર્યાદિત માત્રામાં ખાઈ શકો છો.

સોયા અને સોયા ઉત્પાદનો પણ કેટલાક કિસ્સાઓમાં થાઇરોઇડ દવાઓની અસરકારકતા ઘટાડી શકે છે, તેથી તેનું સેવન મર્યાદિત માત્રામાં કરો અને ડૉક્ટરની સલાહ લો. વધુ પડતી ખાંડ અને પ્રોસેસ્ડ ખોરાક પણ ટાળવા જોઈએ કારણ કે તે વજન વધારી શકે છે અને શરીરમાં સોજા વધારી (inflammation) શકે છે. કેફીન (જેમ કે ચા, કોફી) અને આલ્કોહોલનું સેવન ઓછું કરવું જોઈએ કારણ કે તે ઊંઘ અને હોર્મોન સંતુલનને અસર કરે છે.

ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ દવા અને દિનચર્યાનું પાલન કરો.

થાઇરોઇડની સારવાર ફક્ત દવાઓ સાથે જ નહીં, પણ યોગ્ય આહાર સાથે પણ સંબંધિત છે. તેથી, થાઇરોઇડથી પીડિત લોકોએ સંતુલિત આહાર લેવો જોઈએ, જેથી તેમનું ચયાપચય યોગ્ય રીતે કાર્ય કરે. તમારા આહારમાં આયોડિન, સેલેનિયમ, ઝિંક અને વિટામિનથી ભરપૂર ખોરાકનો સમાવેશ કરો અને ગોઇટ્રોજેનિક અને પ્રોસેસ્ડ ખોરાકથી દૂર રહો. ઉપરાંત, ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ દવા અને દિનચર્યાનું પાલન કરતા રહો.