
HIV એક ખતરનાક વાયરસ છે. આજ સુધી, તેને સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવા માટે કોઈ દવા કે રસી બનાવવામાં આવી નથી, જોકે તબીબી વિજ્ઞાને આ વાયરસને રોકવામાં મોટી સફળતા મેળવી છે. યુએસ FDA એ લેનાકાપાવીર (ztugo) ને પ્રી-એક્સપોઝર પ્રોફીલેક્સીસ (રોગના સંપર્કમાં આવતા પહેલા તેના સામે રક્ષણ) તરીકે મંજૂરી આપી છે. આ પહેલું એવું ઇન્જેક્શન છે જે દર છ મહિને ફક્ત બે ડોઝ લઈને HIV ચેપને અટકાવી શકે છે. આ ઇન્જેક્શન પર 20 વર્ષથી કામ ચાલી રહ્યું હતું. હવે તેને મંજૂરી આપવામાં આવી છે. જોકે, આ ઇન્જેક્શન HIV નો ઈલાજ નથી. ફક્ત તેને લેવાથી તેને અટકાવી શકાય છે. આ ઇન્જેક્શન એવા લોકોમાં ચેપ ફેલાતો અટકાવશે જેઓ હજુ સુધી કોઈપણ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના સંપર્કમાં આવ્યા નથી.
નિષ્ણાતોના મતે, Lenacapavir (Yeztugo) = PrEP એક એવી દવા છે જે HIV વાયરસને શરીરમાં પ્રવેશતા અટકાવે છે, પરંતુ તે રસી નથી. આનું કારણ એ છે કે Lenacapavir ઇન્જેક્શન વાયરસના સંપર્કમાં આવવાથી અટકાવે છે, પરંતુ જો વાયરસ શરીરમાં પ્રવેશી ગયો હોય, તો તે તેની સામે લડી શકતો નથી. અમેરિકાની બાયો ફાર્માએ Lenacapavir ને નિવારક દવા તરીકે વિકસાવ્યું છે.
આ ઇન્જેક્શન પર સંશોધન કરવામાં આવ્યું હતું. ત્રણ મુખ્ય પરીક્ષણોના પરિણામો દર્શાવે છે કે ઇન્જેક્શન લીધા પછી, સ્ત્રીઓમાં શૂન્ય (100%) ચેપ જોવા મળ્યો હતો, અને પુરુષોમાં ફક્ત 0.1% ચેપ હતો. આ સંશોધન ન્યૂ ઇંગ્લેન્ડ જર્નલ ઓફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયું હતું. લેનાકાપાવીર એક કેપ્સિડ અવરોધક છે. તે HIV વાયરસના બાહ્ય સ્તર (capsid) ને નબળું પાડે છે અને શરીરમાં વાયરસ ફેલાવવાની પ્રક્રિયાને અટકાવે છે.
બે ડોઝ ઇન્જેક્શન આપવામાં આવે છે, જેના કારણે તે ધીમે ધીમે મુક્ત થાય છે અને 6 મહિના સુધી શરીરમાં સક્રિય રહે છે. 6 મહિના પછી બીજો ડોઝ લેવો પડે છે. આ ઇન્જેક્શનનો લાભ લેવા માટે, દર 6 મહિને HIV નેગેટિવ ટેસ્ટ કરાવવો જરૂરી છે, ત્યારબાદ જ આગળનો ડોઝ આપવામાં આવે છે. આ ઇન્જેક્શન પર હાથ ધરવામાં આવેલા ત્રણેય ટ્રાયલ સફળ સાબિત થયા છે. આ પછી જ FDA એ તેને મંજૂરી આપી છે.
આ ઇન્જેક્શન HIV નેગેટિવ એવા લોકોને આપવામાં આવશે જેમને HIV થવાનું જોખમ છે. એટલે કે, આ ઇન્જેક્શન વાયરસથી બચવા માટે છે. ઇન્જેક્શન લેનારા લોકોનું વજન 35 કિલોથી વધુ હોવું જોઈએ અને તેમનામાં HIV ના કોઈ લક્ષણો ન હોવા જોઈએ. જો કોઈ પોઝિટિવ વ્યક્તિને તે મળે છે, તો શરીરમાં ઘણા નુકસાન થઈ શકે છે અને ડ્રગ પ્રતિકારનું જોખમ પણ હોઈ શકે છે.
જાહેર આરોગ્ય નિષ્ણાત ડૉ. જુગલ કિશોર કહે છે કે લેનાકાપાવીર વિજ્ઞાન અને જાહેર આરોગ્યમાં એક સીમાચિહ્નરૂપ છે. તેની ઉચ્ચ અસરકારકતા HIV ને રોકવાની રીતમાં ક્રાંતિ લાવી શકે છે. પરંતુ તે મહત્વપૂર્ણ છે કે તે લોકોને પોષણક્ષમ દરે ઉપલબ્ધ થાય. ત્યારે જ તેના સાચા ફાયદા ઉપલબ્ધ થશે. એ પણ મહત્વપૂર્ણ છે કે લોકો એવું ન વિચારે કે આ ઇન્જેક્શનના આગમન સાથે HIV વિશે સાવધ રહેવાની કોઈ જરૂર નથી.(નોંધ :સ્વાસ્થ્ય સંબંધીત કંઇ પણ અનુસરતા પહેલા આપ આપના તબીબ અથવા તજજ્ઞોની સલાહ ખાસ લેવી.)
સ્વાસ્થ્યના વધારે ન્યૂઝ વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો. સારી આરોગ્ય સંભાળ તમને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે. સારું શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય જાળવવા માટે, સ્વાસ્થ્યનું ધ્યાન રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે. આનાથી તમે તમારી જાતને ઘણી ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓથી પણ બચાવી શકો છો.