સુપ્રસિદ્ધ ગાયિકા લતા મંગેશકર (Lata Mangeshkar) હવે આપણી વચ્ચે નથી, પરંતુ તેમનો મધુર અવાજ હિન્દી સિનેમામાં હંમેશા ગુંજતો રહેશે. બહુપ્રતિભાશાળી લતા મંગેશકર માત્ર ગાયકીમાં જ જાણકાર ન હતા, તેમને અભિનયનો પણ અનુભવ હતો. હિન્દી સિનેમા જગતમાં લતા મંગેશકરે ‘દિલ તો હૈ દિલ કા ઈતબાર ક્યા કીજે..’ અને ‘યે કહાં આ ગયે હમ હી હી સાથ સાથ ચલતે’ જેવા એક કરતાં વધુ ગીતોને પોતાનો અવાજ આપ્યો હતો. લતા દીદીએ ગાયેલા હિટ ગીતો. તે જ સમયે, તેની ગાયકી કારકિર્દીની શરૂઆત પહેલા, તેણે અભિનયની દુનિયામાં પણ પ્રવેશ કર્યો.
હા, 28 સપ્ટેમ્બર 1929ના રોજ મરાઠી સંગીતકાર પંડિત દીનાનાથ મંગેશકરના ઘરે જન્મેલા લતા મંગેશકર બાળપણથી જ સંગીત અને અભિનયની દુનિયાથી પરિચિત હતા. પિતા પંડિત દીનાનાથ મંગેશકર અને માતા શિવંતિ મંગેશકરનો પણ અભિનય તરફ ઘણો ઝોક હતો. લતા દીદી તેમના ઘરની સૌથી મોટી બહેન હતી. મીના, આશા ભોસલે, ઉષા મંગેશકર અને હૃદયનાથ મંગેશકરમાં લતા દીદી સૌથી મોટી હતી. બાળપણમાં તે હેમા તરીકે ઓળખાતી હતી. પરંતુ બાદમાં દીદીની ઓળખ લતા મંગેશકરના નામથી થઈ હતી.
ખરેખર, લતા મંગેશકરના પિતાએ ‘ભાવ બંધન’ નાટકનું નિર્દેશન કર્યું હતું, આ નાટકમાં લતા મંગેશકરે પણ એક્ટિંગ કરી હતી. તેના પાત્રનું નામ ‘લતિકા’ હતું. આ નામ પરથી તેનું નામ લતા રાખવામાં આવ્યું. સિંગર બનતા પહેલા લતા દીદીએ કેમેરાનો સામનો પણ કર્યો હતો. જ્યારે લતા મંગેશકરે 13 વર્ષની ઉંમરે તેમના પિતાનો હાથ ગુમાવ્યો ત્યારે તેમણે તેમના સમગ્ર પરિવારની સંભાળ લીધી. તે સમયે દીદીએ 8 ફિલ્મોમાં કામ કર્યું હતું. દીદીએ 1942 થી 1948 સુધી ફિલ્મોમાં કામ કર્યું. ત્યારબાદ દીદીને એક એક્ટર તરીકે પણ લોકોએ પસંદ કરી હતી. લતા મંગેશકરને અભિનયની દુનિયામાં સફળતા મળી રહી હતી. પરંતુ પાછળથી લતા મંગેશકરે સંગીતની દુનિયાને પોતાની વાસ્તવિક દુનિયા બનાવી હતી.
લતા મંગેશકરે હવે સંગીતની લલિત કળામાં અભ્યાસ કર્યો છે. તે સમયે અમાન અલી ખાન સાહબ અને અમાનત ખાન પણ તેમની સાથે હતા. ત્યાં તે તેના પિતા પાસેથી સંગીતના પાઠ લઈ રહી હતી.
લતા દીદીએ 1942માં મરાઠી ફિલ્મ ‘કીટી હસાલ’ના ગીત ‘નાચુ યા ગાડે’થી ગાયકીની શરૂઆત કરી હતી. શરૂઆતમાં લતા મંગેશકરને પણ ગાયક તરીકે ગીત ગાવા માટે નકારી કાઢવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ બાદમાં ગાયકે એક પછી એક હિટ ગીતો આપીને બધાને ચોંકાવી દીધા. લતા દીદીએ 5 ફિલ્મો માટે સંગીત દિગ્દર્શન કર્યું હતું અને તે 4 ફિલ્મોના નિર્માતા પણ હતા જેમાંથી 3 ફિલ્મો હિન્દી હતી. 1953માં ઝાંઝર, 1955માં કંચન ગંગા અને 1990માં ‘લેકિન…’. લતા દીદીને ઘણી વખત નેશનલ એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. તેમને વર્ષ 1969માં પદ્મ ભૂષણ, પછી 1999માં પદ્મ વિભૂષણ અને ત્યારબાદ 2001માં ભારત રત્નથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.