શું નોટો દ્વારા લોકોમાં ફેલાઈ શકે છે કોવિડ? CAITએ આ મામલે કેન્દ્ર સરકાર પાસેથી માંગી સ્પષ્ટતા
CAIT અનુસાર વિવિધ સંશોધનોમાં તે સાબિત થયું છે કે ઘણા પ્રકારના રોગો અને વાયરસ એક વ્યક્તિથી બીજામાં નોટો દ્વારા ફેલાય શકે છે.
કોન્ફેડરેશન ઓફ ઓલ ઈન્ડિયા ટ્રેડર્સ (CAIT)એ આજે સરકારને એક મેમોરેન્ડમ મોકલીને ચલણી નોટો દ્વારા કોવિડના ફેલાવાના જોખમો અંગે આ મામલે સ્પષ્ટતા માંગી છે. આ મહત્વપૂર્ણ મુદ્દા પર સરકારના મૌન પર ખેદ વ્યક્ત કરતા CAITએ કેન્દ્રીય આરોગ્ય મંત્રી મનસુખ માંડવિયા અને ICMR અધ્યક્ષ ડૉ. બલરામ ભાર્ગવને તાત્કાલિક સ્પષ્ટતા કરવા કહ્યું છે કે શું ચલણી નોટમાં (currency note) વાયરસ છે કે નહીં. CAITએ ચિંતા વ્યક્ત કરી કે દેશભરના લાખો બિઝનેસમેન દરરોજ મોટી સંખ્યામાં નોટોના સંપર્કમાં આવે છે, આવી સ્થિતિમાં સરકારે સ્પષ્ટતા કરવી જોઈએ કે નોટ પર વાયરસ જોવા મળ્યો છે કે નહીં.
સરકારના મૌનથી કેટ નાખુશ
કેટના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ બી.સી.ભરતિયા અને રાષ્ટ્રીય મહાસચિવ પ્રવીણ ખંડેલવાલે જણાવ્યું હતું કે આ મામલો 2018થી પેન્ડિંગ છે, જેના માટે કેટ એ નિયમિતપણે વિવિધ મેમોરેન્ડમ મોકલ્યા છે. પરંતુ કેન્દ્રીય આરોગ્ય મંત્રાલય અને ICMR બંનેએ આ મામલે મૌન સેવ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે વર્તમાન સંજોગોમાં આ સ્પષ્ટતા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે કોવિડ વાયરસ ફેલાય છે.
CAITએ ચિંતા વ્યક્ત કરી કે દેશભરના લાખો વેપારીઓ દ્વારા ચલણી નોટોનું સંચાલન કરવું એ તેમની રોજિંદી કામગીરીનો એક ભાગ છે અને જો તે સાબિત થાય કે ચલણી નોટો વાયરસ ફેલાવે છે તો તે માત્ર વેપારીઓ માટે જ નહીં, પરંતુ તેમના ગ્રાહકો માટે પણ ઘાતક બની શકે છે.
ભરતિયા અને ખંડેલવાલે જણાવ્યું હતું કે ચલણી નોટોથી વિવિધ રોગોના ફેલાવાને લગતા મુદ્દા પર CAITએ સૌપ્રથમ 2જી સપ્ટેમ્બર 2018ના રોજ તત્કાલિન નાણામંત્રી સ્વર્ગસ્થ અરુણ જેટલી અને તત્કાલિન આરોગ્ય મંત્રી ડૉ. હર્ષ વર્ધનને એક વિજ્ઞાપન મોકલ્યુ હતું અને તે પછી 2019, 2020 અને 2021માં આરોગ્ય મંત્રાલય અને ICMRને અન્ય ઘણા રીમાઈન્ડર્સ પણ આપવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ આરોગ્ય મંત્રાલય અને ICMR બંને તરફથી કોઈ સ્પષ્ટતા પ્રાપ્ત થઈ નથી, જોકે આ મુદ્દો ખૂબ જ ગંભીર હતો. વેપારી નેતાઓએ કહ્યું કે “અમને સમજાતું નથી કે શા માટે ખુલાસો દબાવવામાં આવી રહ્યો છે”.
મેમોરેન્ડમમાં નોટ દ્વારા રોગના ફેલાવાના સંશોધનનો ઉલ્લેખ
માંડવિયાને લખેલા તેમના પત્રમાં ભરતિયા અને ખંડેલવાલે મંત્રાલયને સ્પષ્ટતા કરવા કહ્યું કે શું ચલણી નોટો કોવિડ સહિત અન્ય વાયરસ માટે સંભવિત વાહક છે કે કેમ, જેમ કે વિવિધ વિશ્વસનીય અભ્યાસો દર્શાવે છે કે ચલણી નોટોમાં વિવિધ વાયરસ હોવાનો અને ઘણા ચેપી રોગો થવાનું મોટું જોખમ છે.
વર્તમાન કોરોના વાઈરસ અને અન્ય સાવચેતીના કારણોને ધ્યાનમાં રાખીને સરકાર તરફથી તાત્કાલિક સ્પષ્ટતા વધુ મહત્વપૂર્ણ છે. એ વાત સાચી છે કે ચલણી નોટોમાં સૂક્ષ્મ જીવો હોય છે જે રોગો અને ચેપનું કારણ બની શકે છે. કેટલાક નિષ્ણાતોએ ચેતવણી આપી છે કે ચલણી નોટો મુત્ર અને શ્વસન માર્ગના ચેપ, ચામડીના ચેપ અને રિકરન્ટ મેનિન્જાઈટિસ સહિતના રોગો ફેલાવી રહી છે. તેઓ સેપ્ટિસેમિયા અને ટોક્સિક શોક સિન્ડ્રોમનું કારણ બની શકે છે.
કેટ એ જર્નલ ઓફ કરંટ માઈક્રોબાયોલોજી એન્ડ એપ્લાઈડ સાયન્સ, ઈન્ટરનેશનલ જર્નલ ઓફ ફાર્મા એન્ડ બાયો સાયન્સ, ઈન્ટરનેશનલ જર્નલ ઓફ એડવાન્સ્ડ રિસર્ચના 2016ના અહેવાલનો હવાલો આપ્યો છે અને કિંગ જ્યોર્જ મેડિકલ યુનિવર્સિટી, લખનૌએ તેના વિવિધ અભ્યાસો અને સંશોધનોમાં આની પુષ્ટિ કરી છે અને તે સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું છે કે લોકો વચ્ચે હાથની આપ-લે દરમિયાન ચલણી નોટો તેમની સાથે વાયરસનું વહન કરે છે.
જો રિપોર્ટ સાચો છે તો તે સામાન્ય લોકો માટે ખૂબ જ ચિંતાજનક છે અને તેથી આરોગ્ય મંત્રાલય અને ICMR દ્વારા વિશ્વસનીય સમજૂતીની જરૂર છે, જેથી લોકોને રોકડના યોગ્ય સંચાલન વિશે જાગૃત કરવામાં આવે, જેથી કોઈ નુકસાન ન થાય.