Pashupatinath Mandir: રહસ્યોથી ઘેરાયેલું છે નેપાળનું આ મંદિર, જ્યાં દર્શન માત્રથી મળે છે મોક્ષ!

Pashupatinath Mandir: ભગવાન શિવના પશુપતિનાથ મંદિરને કેદારનાથનો અડધો ભાગ માનવામાં આવે છે, જે 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંના એક છે. આ નેપાળનું પશુપતિનાથ મંદિર છે જે નેપાળની રાજધાની કાઠમંડુથી 3 કિમી ઉત્તર-પશ્ચિમમાં દેવપાટન ગામમાં બાગમતી નદીના કિનારે આવેલું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આજે પણ અહીં ભગવાન શિવનો વાસ છે. આ ઉપરાંત આ મંદિર સાથે અનેક રહસ્યો પણ જોડાયેલા છે.

પશુપતિનાથ મંદિરનો ઈતિહાસ

પશુપતિનાથ ભગવાન શિવનું બીજું નામ પણ છે, જેને ભગવાનના દેવ કહેવામાં આવે છે. જેનો અર્થ છે કે ભગવાન શિવ ચારેય દિશાઓમાં બિરાજમાન છે. ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર ભગવાન શ્રી પશુપતિનાથ પરબ્રહ્મ શિવનું શાશ્વત સ્વરૂપ છે. તેઓ પંચ વક્રમ ત્રિનેત્રમના નામથી ઓળખાય છે. ઓમકારની ઉત્પત્તિ ભગવાન શિવના દક્ષિણ મુખમાંથી ‘અ’ કાર, પશ્ચિમ મુખમાંથી ‘ઉ’ કાર, ઉત્તર મુખમાંથી ‘મા કર’, પૂર્વ મુખમાંથી ‘ચંદ્રવિન્દુ’ અને’નાદ’ સ્વરૂપે થઈ હતી.

પૂર્વે ત્રીજી સદીમાં સોમદેવ વંશના પશુપ્રેક્ષા નામના રાજા દ્વારા પશુપતિનાથ મંદિરનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું હતું. આ મંદિરના નિર્માણ સાથે જોડાયેલી કેટલીક ઐતિહાસિક માન્યતાઓ છે અને જો આપણે માનીએ તો મંદિરનું નિર્માણ 13મી સદીમાં થયું હતું. ભગવાન ભોલેનાથના આ સ્થાન પશુપતિનાથમાં બિન-હિંદુઓને પ્રવેશવાની મનાઈ છે, પરંતુ તેઓ તેને બહારથી જોઈ શકે છે. મંદિરના ગર્ભગૃહમાં પંચમુખી શિવલિંગ છે. એવું કહેવાય છે કે આવી પ્રતિમા દુનિયામાં બીજે ક્યાંય નથી. હિંદુ પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, પશુપતિનાથ મંદિરનો ઇતિહાસ હજારો વર્ષ જૂનો છે.

એવું માનવામાં આવે છે કે 84 લાખ જન્મમાં ભટક્યા પછી મનુષ્ય જન્મ મેળવે છે. વળી, વ્યક્તિના કર્મો અનુસાર, તેણે ફરીથી બાકીના જન્મોમાંથી પસાર થવું પડે છે. જેમાંથી એક પ્રાણીની યોનિ છે. એવું કહેવાય છે કે પ્રાણી જીવન અત્યંત દુઃખદાયક છે, તેથી જ બધા મનુષ્ય પ્રાણી જીવનમાં જન્મ લીધા પછી મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવાનો પ્રયાસ કરે છે. પશુપતિનાથ મંદિર વિશે એવી માન્યતા છે કે ભગવાન શિવના આ જ્યોતિર્લિંગના દર્શન કરવાથી વ્યક્તિને મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે. પરંતુ ભક્તોએ ભગવાન શિવના દર્શન કરતા પહેલા નંદીના દર્શન ન કરવા જોઈએ તેનું ખાસ ધ્યાન રાખવાનું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જો કોઈ વ્યક્તિ આ કરે છે તો તે પ્રાણી સ્વરૂપમાં જન્મ લે છે.

આર્ય ઘાટનું જળ

આર્ય ઘાટ પશુપતિનાથ મંદિરની બહાર આવેલો છે. પૌરાણિક કાળથી, મંદિરની અંદર આ ઘાટનું પાણી જ લેવાની જોગવાઈ છે. તમે અન્ય કોઈ જગ્યાએથી પાણી લઈને મંદિર પરિસરમાં પ્રવેશી શકતા નથી.

પંચમુખી શિવલિંગનું મહત્વ

આ મંદિરમાં સ્થાપિત શિવલિંગના પાંચ મુખ અલગ-અલગ ગુણો ધરાવે છે. દક્ષિણ તરફના મુખને અઘોર મુખ, પશ્ચિમ તરફના મુખને સદ્યોજાત, પૂર્વ અને ઉત્તર તરફના મુખને તત્પુરુષ અને અર્ધનારીશ્વર કહેવામાં આવે છે. જે ચહેરો ઉપરની તરફ હોય તેને ઈશાન મુખ કહે છે. આ નિરાકાર મુખ છે.