Hanuman Ji : ભગવાન હનુમાનના ઘણા છે નામ, આવો જાણીએ બજરંગબલીના 5 નામ સાથે જોડાયેલી કાથા
Hanuman ji Names: ભગવાન હનુમાનને એક નહીં પરંતુ અનેક નામોથી ઓળખવામાં આવે છે. હનુમાનજીના તમામ નામોનું વર્ણન હનુમાન ચાલીસામાં પણ જોવા મળે છે. આવો જાણીએ હનુમાનજીના નામો સાથે જોડાયેલી એક રસપ્રદ કથા છે.
ભગવાન હનુમાનને દસ દિશાઓ, આકાશ અને પાતાળના રક્ષક કહેવામાં આવે છે. જે ભક્તો નિઃસ્વાર્થ ભાવે હનુમાનજીની પૂજા કરે છે, તેમને ક્યારેય કોઈ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડતો નથી. કહેવાય છે કે હનુમાનજીના નામનો જપ કરવાથી જ વ્યક્તિ સાંસારિક સુખો પ્રાપ્ત કરે છે. ભગવાન હનુમાનને બજરંગબલી, અંજનીપુત્ર, પવનપુત્ર, રામભક્ત જેવા અનેક નામોથી ઓળખવામાં આવે છે. હનુમાનજીના તમામ નામો સાથે કેટલીક રસપ્રદ વાતો પણ જોડાયેલી છે.
હનુમાનઃ- પૌરાણિક કથા અનુસાર હનુમાનજીનું બાળપણનું નામ મારુતિ છે. એકવાર મારુતિએ સૂર્યને જોયો અને તેને પાકેલું ફળ સમજ્યું. મારુતિને તેને ખાવાની ઈચ્છા થઈ અને તેણે સૂરજને ગળી ગયા.જેના કારણે સમગ્ર વિશ્વમાં અંધકાર છવાઈ ગયો હતો. દેવી-દેવતાથી લઈને મનુષ્ય સુધી બધા જ નારાજ થઈ ગયા. પછી બધા દેવતાઓએ મારુતિને સૂર્યને થૂંકવા વિનંતી કરી. પરંતુ મારુતિ જીદ્દી રહ્યા અને અંત સુધી સહમત ન થયા. આવી રીતે મજબૂર થઈને ભગવાન ઈન્દ્રને પોતાનું વ્રજ ઉપાડવું પડ્યું. ઈન્દ્રદેવે મારુતિના પોતાના વ્રજ વડે માર્યો પ્રહાર કર્યો, જેના કારણે હનુમાનજીનું હનુ (ચીન)તૂટી ગયું. આ કારણે તેને 'હનુમાન' નામ મળ્યું.
બજરંગબલી- પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, હનુમાનજીનું શરીર વ્રજ જેટલું જ મજબૂત છે, તેઓ પોતાના ખભા પર પવિત્ર જનોઇ, માથા પર સોનાનો મુગટ અને હાથમાં ગદા ધારણ કરે છે. ખૂબ જ મજબૂત હોવાને કારણે તેમને બજરંગબલી કહેવામાં આવે છે. બજરંગ એટલે ભગવો રંગ અને બલી એટલે શક્તિશાળી અથવા મજબૂત.
પવનપુત્ર- હનુમાનજીની માતાનું નામ અંજની અને પિતાનું નામ કેસરી હતું, પરંતુ તેમ છતાં તેઓ પવનપુત્ર તરીકે ઓળખાય છે. આ સાથે જોડાયેલી એક રસપ્રદ કથા પણ છે, જે મુજબ માતા અંજનીએ પોતાની તપસ્યાથી વાયુદેવને પ્રસન્ન કર્યા હતા અને વાયુદેવે માતા અંજનીને પુત્ર પ્રાપ્તિનું વરદાન આપ્યું હતું. વાયુદેવના આશીર્વાદથી કેસરી અને અંજનીને પુત્રની પ્રાપ્તિ થઈ. વાયુદેવના આશીર્વાદથી જન્મેલા ઋષિમુનિઓએ મારુતિને વાયુપુત્ર અને પવનપુત્ર જેવા નામો આપ્યા.
સંકટ મોચનઃ- ભગવાન હનુમાનના અનેક નામોમાંનું એક નામ સંકટ મોચન છે. જે ભક્તો ભક્તિભાવથી હનુમાનજીની પૂજા કરે છે, તેમની તમામ મુશ્કેલીઓ દૂર થઈ જાય છે. હનુમાન જી સંકટ મોચન નામનું કારણ એ છે કે તેમણે હંમેશા સમસ્યાઓ દૂર કરીને દરેકની રક્ષા કરી છે. રામજીના આદેશ પર, હનુમાનજી માતા સીતાને લંકાથી પાછા લાવ્યા, લક્ષ્મણજી માટે સંજીવની જડીબુટ્ટી મળી અને જ્યારે પણ ભગવાન રામ પર કોઈ આફત આવી ત્યારે હનુમાનજીએ દરેક સંકટ દૂર કર્યું. તેવી જ રીતે ભગવાન પણ પોતાના ભક્તોની તમામ મુશ્કેલીઓ દૂર કરે છે. તેથી જ તેમને સંકટમોચન પણ કહેવામાં આવે છે.
કેસરીનંદન- હનુમાનજીના કેસરીનંદન નામની વાર્તા તેમની માતા અંજની સાથે જોડાયેલી છે. અંજની તેના પાછલા જન્મમાં દેવ કન્યા હતી, જેનું નામ પુંજીકસ્થલા હતું. પુંજીકસ્થલા સુંદર અને રમતિયાળ પ્રકૃતિની હતી. પોતાના સ્વભાવના કારણે એકવાર તપસ્યા કરતી વખતે તેણે એક ઋષિ સાથે અભદ્રતા આચરી,જેના કારણે ઋષિની તપસ્યા ભંગ થઈ ગઈ હતી. ક્રોધિત થઈને ઋષિએ પુંજીકસ્થલાને શ્રાપ આપ્યો કે આગામી જન્મમાં તે જેને પ્રેમ કરશે તેનું મોઢું વાનર જેવું હશે. ભવિષ્યમાં, અંજનીના લગ્ન કેસરી નામના વાનર સાથે થયા. હનુમાનજીનું નામ પણ તેમના પિતાના નામ પરથી કેસરીનંદન રાખવામાં આવ્યું હતું.