શું શોર્ટ સેલિંગ રાતોરાત કરોડપતિ બનાવી શકે છે? SEBI એ પણ તેને મંજૂરી આપી પણ આ મર્યાદાનું પાલન કરવું પડશે
સેબીએ શુક્રવારે શોર્ટ સેલિંગ અંગે પોતાનો પરિપત્ર જાહેર કર્યો છે. જે મુજબ તમામ રોકાણકારોને શોર્ટ સેલિંગની છૂટ આપવામાં આવી છે અને નેકેડ સેલિંગ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. હવે પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે શોર્ટ સેલિંગ શું છે? અને વેચાણની આ કઈ પદ્ધતિ છે જેના પર સેબીએ પ્રતિબંધ મૂક્યો છે...

સેબીએ શુક્રવારે શોર્ટ સેલિંગ અંગે પોતાનો પરિપત્ર જાહેર કર્યો છે. જે મુજબ તમામ રોકાણકારોને શોર્ટ સેલિંગની છૂટ આપવામાં આવી છે અને નેકેડ સેલિંગ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. હવે પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે શોર્ટ સેલિંગ શું છે? અને વેચાણની આ કઈ પદ્ધતિ છે જેના પર સેબીએ પ્રતિબંધ મૂક્યો છે...

શોર્ટ સેલિંગને કમાણીના શોર્ટકટ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ઓછી કિંમતે ખરીદો અને ઊંચા ભાવે વેચાણ તેનો મંત્ર છે. જ્યારે બજાર વધી રહ્યું હોય ત્યારે આ ફોર્મ્યુલા સરળ લાગે છે. તમે પહેલા નીચા ભાવે શેર ખરીદો અને પછી ઊંચા ભાવે વેચો છો. પરંતુ જો બજાર ઘટવા લાગે તો તમે નફો કેવી રીતે મેળવશો? અહીં જોખમ વધુ છે કારણ કે બજારની મૂવમેન્ટના ગણિત ખોટા પડે તો અંદાજ ઊંધો પડશે. આર્થિક સલાહકારની મદદ વિના રોકાણ કે વેચાણ ન કરવાની અમારી સલાહ છે..

શોર્ટ સેલિંગ એ એવી વ્યવસ્થા છે જ્યાં તમે એવી સિક્યોરિટી વેચો છો જેની માલિકી તમારી નથી. વાસ્તવમાં, તમે આ શેરો લાંબા ગાળાના રોકાણકાર પાસેથી એક વ્યવસ્થા હેઠળ ઉછીના લો છો અને વેચાણ કર્યા પછી તમે આ ઉધાર લીધેલા શેરો સાથે શેર પહોંચાડવાની પ્રતિબદ્ધતાને પૂર્ણ કરો છો.

આ પછી જો તમારા મુજબ સ્ટોક ઘટે છે તો તમે નીચલા સ્તરે શેર ખરીદો છો અને તમારા ધિરાણકર્તાને શેર પરત કરો છો. આ સામે તેઓ ભાવમાં તફાવતનો લાભ લે છે. લોન આપનાર વ્યક્તિને લોનના સમયગાળા દરમિયાન વ્યાજ તરીકે રકમ મળે છે. એટલે કે બંનેનો ફાયદો થાય છે.

અઢળક કમાણીના અંદાજ વચ્ચે તે પણ ધ્યાનમાં રાખવું યોગ્ય છે કે શોર્ટ સેલિંગમાં પણ જોખમો છે. જો કિંમતો વધે છે તો તમારે તે જ શેરને ઊંચા ભાવે ખરીદવો પડશે અને તમને ઊંચી ખરીદી અને નીચા વેચાણની સીધી ફોર્મ્યુલા પર નુકસાન સહન કરવું પડશે.

નેકેડ શોર્ટ સેલમાં શોર્ટ સેલિંગના પ્રથમ અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ પગલાને અનુસરવામાં આવતું નથી, એટલે કે, ન તો શેર ઉધાર લેવામાં આવ્યા છે અને ન તો તેના વિશે કોઈ શક્યતા આપવામાં આવી છે. એટલે કે શોર્ટ સેલર શેરને સીધો બજારમાં વેચવા માટે સોદો કરે છે.આ સેલિંગ પર પ્રતિબંધ છે. કોઈપણ મોટા શોર્ટ સેલર આ દ્વારા જાણીજોઈને શેર પર દબાણ બનાવી શકે છે કારણ કે આમાં શેરની કોઈ વ્યવસ્થા નથી. આવી સ્થિતિમાં શોર્ટ સેલર દ્વારા મોટી માત્રામાં શેર વેચી શકાય છે અને તે શેર માટે માર્કેટમાં નેગેટિવ સેન્ટિમેન્ટ ફેલાઈ શકે છે.