SCમાં આજે થશે દેશદ્રોહ કાયદા પર સુનાવણી, શું કાયમ માટે ખતમ થશે?
નેશનલ ક્રાઈમ રેકોર્ડ બ્યુરો (NCRB)ના ડેટા અનુસાર, 2015 થી 2020 વચ્ચે દેશમાં રાજદ્રોહના કુલ 356 કેસ નોંધાયા હતા. આ કેસમાં 548 લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. જો કે, આ છ વર્ષના સમયગાળા દરમિયાન રાજદ્રોહના સાત કેસોમાં ધરપકડ કરાયેલા માત્ર 12 લોકોને જ દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા.
રાજદ્રોહ કાયદાની માન્યતા પર સ્ટે મૂક્યાના લગભગ સાત મહિના પછી, સુપ્રીમ કોર્ટ આજે બ્રિટિશ યુગના આકરા દંડના કાયદાને પડકારતી અરજીઓની સુનાવણી કરવાની છે. 11 મેના રોજ, એક અભૂતપૂર્વ આદેશમાં, સુપ્રીમ કોર્ટે દેશભરમાં રાજદ્રોહના કેસોની તમામ કાર્યવાહી પર જ્યાં સુધી યોગ્ય સરકારી ફોરમ દ્વારા ફરીથી તપાસ ન થાય ત્યાં સુધી પ્રતિબંધ લગાવી દીધો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોને આઝાદી પહેલાના આ કાયદા હેઠળ કોઈ નવી એફઆઈઆર નોંધણી ના કરવા પણ નિર્દેશ આપ્યો હતો. ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ અને જસ્ટિસ પીએસ નરસિમ્હાની બેન્ચે રાજદ્રોહના કાયદા વિરુદ્ધ એડિટર્સ ગિલ્ડ ઑફ ઈન્ડિયા દ્વારા દાખલ કરાયેલી એક સહિત 12 અરજીઓની સુનાવણી માટે સૂચિબદ્ધ કર્યા છે.
IPC કલમ 124A રાજદ્રોહ કાયદો
ઈન્ડિયન પીનલ કોડની (IPC) 124A (રાજદ્રોહ) હેઠળ મહત્તમ સજા આજીવન કેદ છે. દેશની આઝાદીના 57 વર્ષ પહેલા અને આઈપીસીની રચનાના લગભગ 30 વર્ષ પછી 1890માં તેને પીનલ કોડમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું હતું. સ્વતંત્રતા પહેલાના સમયગાળામાં, આ કાયદાની જોગવાઈનો ઉપયોગ બાલ ગંગાધર તિલક અને મહાત્મા ગાંધી જેવા સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓ સામે કરવામાં આવ્યો હતો.
પૂર્વ CJI એનવી રમણે પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો
તત્કાલિન મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJI) NV રમનાની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે આદેશ આપ્યો હતો કે FIRની નોંધણી ઉપરાંત, ચાલી રહેલી તપાસ, પેન્ડિંગ ટ્રાયલ અને દેશભરમાં રાજદ્રોહ કાયદા હેઠળની તમામ કાર્યવાહી ઉપર પણ પ્રતિબંધ લગાવો. બેન્ચે કહ્યું હતું કે, IPCની કલમ 124A (રાજદ્રોહ)ની કઠોરતા વર્તમાન સામાજિક વાતાવરણ સાથે સુસંગત નથી.
કાયદાની હાથ ધરાશે સમીક્ષા
ન્યાયાધીશે કહ્યું હતું કે, અમે અપેક્ષા રાખીએ છીએ કે, જ્યાં સુધી આ જોગવાઈની પુનઃપરીક્ષા પૂર્ણ ન થાય ત્યાં સુધી સરકારો માટે કાયદાની આ જોગવાઈનો ઉપયોગ કરવાનું ચાલુ ન રાખવું યોગ્ય રહેશે. સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું હતું કે, કોઈપણ અસરગ્રસ્ત પક્ષ સંબંધિત અદાલતોનો સંપર્ક કરવા માટે સ્વતંત્ર છે અને અદાલતોને હાલના આદેશને ધ્યાનમાં રાખીને રાહત અરજીઓ પર વિચાર કરવા વિનંતી કરી હતી.
તેમણે કહ્યું હતું કે, આઈપીસીની કલમ 124A હેઠળ ઘડવામાં આવેલા આરોપોના સંદર્ભમાં તમામ પડતર કેસ, અપીલ અને કાર્યવાહી પર રોક લગાવવામાં આવશે. અન્ય કલમો અંગે નિર્ણય લઈ શકાય છે, જો અદાલતો એવો અભિપ્રાય ધરાવે છે કે આરોપીઓ પૂર્વગ્રહ રાખશે નહીં. બેન્ચ કેન્દ્રના સૂચન સાથે સહમત ન હતી કે પોલીસ અધિક્ષક (SP) રેન્કના અધિકારીને રાજદ્રોહના આરોપમાં દાખલ કરવામાં આવેલી FIR પર દેખરેખ રાખવાની જવાબદારી સોંપવામાં આવે.
પાંચ વર્ષમાં રાજદ્રોહના 356 કેસ
નેશનલ ક્રાઈમ રેકોર્ડ બ્યુરો (NCRB)ના ડેટા અનુસાર, 2015 થી 2020 વચ્ચે દેશમાં રાજદ્રોહના કુલ 356 કેસ નોંધાયા હતા. આ કેસમાં 548 લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. જો કે, આ છ વર્ષના સમયગાળા દરમિયાન રાજદ્રોહના સાત કેસોમાં ધરપકડ કરાયેલા માત્ર 12 લોકોને જ દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા. સર્વોચ્ચ અદાલતે 1962 માં રાજદ્રોહ કાયદાની માન્યતાને સમર્થન આપ્યું હતું અને તેનો દુરુપયોગ ન થાય તે માટે તેના અવકાશને મર્યાદિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો.
Latest News Updates
