કરોડપતિ, લખપતિ, રાષ્ટ્રપતિ, ઉદ્યોગપતિ, ભૂપતિ, જાણો કેમ આવા શબ્દોની સાથે ‘પતિ’ લાગે છે ?
કોંગ્રેસના નેતા અધિરરંજન ચૌધરીએ રાષ્ટ્રપતિ માટે ઉચ્ચારેલા વિવાદાસ્પદ શબ્દને લઈને ભારે હોબાળો મચ્યો છે. અધિર રંજને રાષ્ટ્રપતિને બદલે રાષ્ટ્ર પત્ની શબ્દ ઉચ્ચાર્યો હતો. આ મુદ્દે દેશભરમાં રાજનીતિ પણ ગરમાઈ છે. આવી સ્થિતિમાં જાણી લો આ શબ્દ અને તેના અર્થ સાથે જોડાયેલી કેટલીક ખાસ વાતો.
સંસદથી લઈને સોશિયલ મીડિયા સુધી એક શબ્દનો ઘણો ઉલ્લેખ છે અને તે છે રાષ્ટ્રપતિ. વાસ્તવમાં, કોંગ્રેસના નેતા અધિર રંજન ચૌધરી (Adhir Ranjan) રાષ્ટ્રપતિને બદલે રાષ્ટ્રપત્ની શબ્દનો ઉપયોગ કર્યો હતો, જેના પછી ઘણો હોબાળો મચ્યો હતો અને તેનો ઘણો વિરોધ થયો હતો. સંસદમાં (Parliament) પણ ભારે હોબાળો થયો હતો અને કોંગ્રેસના નેતાને તેના માટે માફી માંગવા માટે પણ કહેવામાં આવ્યું હતું. રાષ્ટ્રપતિ જેવા બંધારણીય શબ્દ માટે બીજા શબ્દના ઉપયોગની ખૂબ ટીકા થઈ રહી છે.
આવી સ્થિતિમાં આજે અમે તમને જણાવીએ કે શું છે આ મામલો અને રાષ્ટ્રપતિ પણ આ શબ્દ વિશે જાણીએ. ચાલો જાણીએ કે ઘણાબધા શબ્દની સાથે પતિ શબ્દનો ઉપયોગ શા માટે થાય છે અને અન્ય કયા શબ્દો છે જેમાં પતિ શબ્દનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
શું છે સમગ્ર વિવાદ?
જણાવી દઈએ કે કોંગ્રેસ નેતા અધીર રંજન ચૌધરીએ રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મૂ (Draupadi Murmu) માટે રાષ્ટ્રપતિની જગ્યાએ રાષ્ટ્રપત્ની શબ્દનો ઉપયોગ કર્યો હતો. હવે આ નિવેદન પર વિવાદ ઉભો થયો છે. અધીર રંજને રાષ્ટ્રપતિ પર કરવામાં આવેલી ટિપ્પણી પર સ્પષ્ટતા રજૂ કરી છે. તેમણે પોતાની ભૂલ સ્વીકારી લીધી છે અને કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ સોનિયા ગાંધીએ અધીર રંજન ચૌધરીને આ મુદ્દે લોકસભામાં પોતાનું સ્ટેન્ડ રજૂ કરવા અને માફી માંગવા જણાવ્યું છે. સાથે જ આ નિવેદનને લઈને ભાજપ સંસદથી લઈને મીડિયા અને સોશિયલ મીડિયા સુધી કોંગ્રેસ પર પ્રહારો કરી રહી છે.
પતિ શબ્દનો અર્થ શું છે?
તમને જણાવી દઈએ કે પતિ શબ્દનો અર્થ છે – માલિક અથવા માલિક. ઘણા પૌરાણિક પુસ્તકોમાં ભૂપતિ, વાચસપતિ વગેરે શબ્દો લખાયેલા જોવા મળે છે. ઘણીવાર પતિ પ્રત્યયનો ઉપયોગ ‘નો માલિક…’ તરીકે થાય છે. આવા પૈસાના કિસ્સામાં, કરોડપતિ અને લાખપતિ જેવા શબ્દોનો અર્થ કરોડો અથવા લાખોનો માલિક થાય છે. ઘણા અહેવાલો જણાવે છે કે ઘણી ઈન્ડો-ઈરાની ભાષાઓમાં ‘સ્વામી’ અથવા ‘માસ્ટર’ માટે પતિનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે અને તેનો ઉપયોગ સંસ્કૃત, હિન્દી, અવસ્તાઈ ફારસી વગેરેમાં કરવામાં આવ્યો છે.
વિકિપીડિયા પર પ્રકાશિત એક લેખ અનુસાર, ‘પતિ’ શબ્દ ઘણો જૂનો છે અને આદિમ ઈન્ડો-યુરોપિયન ભાષામાંથી ઉદ્દભવ્યો છે. ઈરાની ભાષાઓમાં ‘દમણ-પતિ’ જેવા શબ્દો પણ હતા. આ સિવાય પતિ જેવા શબ્દો પણ ઘણી ભાષાઓમાં છે અને તે શબ્દોનો અર્થ માલિક પણ થાય છે. એવું કહેવાય છે કે અંગ્રેજી ‘ડેસ્પોટ’ શબ્દ છે, જે ગ્રીક ભાષાના ડેસ-પોટિસમાંથી વિકસ્યો છે. તેનો અર્થ છે માલિક, માલિક વગેરે.
પતિ પ્રત્યય શબ્દો?
ક્ષેત્રપતિ
કરોડપતિ
લખપતિ
લક્ષ્મીપતિ
રાષ્ટ્રપતિ
ઉદ્યોગપતિ
પ્રજાપતિ
ભૂપતિ
વાચસપતિ
આવી સ્થિતિમાં, પતિની સામે જે શબ્દો મૂકવામાં આવે છે, તે તેના માલિકના અર્થમાં વપરાય છે. તમે જાણો છો કે જ્યારે બે કે તેથી વધુ શબ્દોના ઉમેરાથી નવો શબ્દ બને છે, ત્યારે તેને સંયોજન શબ્દ કહેવાય છે અને તે શબ્દોના સરવાળાને સંયોજન કહેવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં આવા શબ્દો જુદા જુદા સમાસ દ્વારા બનાવવામાં આવે છે. લાખનો પતિ એટલે લખપતિ. આમાં તત્પુરુષ સમાસનો સંબંધ છે.