
શિયાળો હોય, ઉનાળો હોય કે પાનખર, શરદી અને ખાંસી એ સામાન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ છે જે કોઈપણ ઋતુમાં લોકોને પરેશાન કરી શકે છે. બાબા રામદેવના મતે, ઉધરસ અને શરદી મુખ્યત્વે શરીરમાં વાત અને કફ દોષોના અસંતુલન સાથે જોડાયેલી છે. તેઓ કહે છે કે વાત શરીરના પ્રકાર ધરાવતા લોકો માટે, તેમના આહારમાં થોડો ફેરફાર, જેમ કે તેલયુક્ત, ઠંડુ અથવા ખાટા ખોરાક ખાવાથી પણ વાત વધી શકે છે, જેના કારણે ખાંસી અને શરદી થઈ શકે છે.
વાત સ્વભાવ ધરાવતા લોકો ખૂબ જ સંવેદનશીલ હોય છે, અને નાની નાની બાબતો પણ તેમને અસર કરી શકે છે. વધુમાં, જો શરીરમાં કફ દોષ વધારે હોય, તો તે લાળનું ઉત્પાદન તરફ દોરી શકે છે.
બાબા રામદેવ કહે છે કે કફ દોષ માત્ર કફ જ નહીં, પણ આખા શરીરને પણ અસર કરે છે, જેમ કે સ્થૂળતા (બળતરા). આનાથી શરીરમાં ભારેપણું, વધુ પડતી ઊંઘ અને સુસ્તી જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. આને અવગણવું જોઈએ નહીં. બાબા રામદેવ બાળકોને શરદી અને ખાંસી માટે સીધી દવાઓ આપવાને બદલે કુદરતી ખોરાક ખાવાની સલાહ આપે છે.
બાબા રામદેવ માતાપિતાને તેમના બાળકોમાં નાની સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ માટે કુદરતી ઉપાયો અજમાવવાની સલાહ આપે છે. હળદર, આદુ, તુલસી, લવિંગ, કાળા મરી, એલચી, જાવિત્રી, જાયફળ અને મુલેઠી જેવા ઘટકો શરદી અને ખાંસી માટે ખૂબ ફાયદાકારક છે. આમાંના મોટાભાગના ઘટકો ઘરે અથવા દુકાનમાં સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે.
ઉદાહરણ તરીકે, બાબા રામદેવ કહે છે કે જાયફળ, જાવિત્રી અને લવિંગને પથ્થર પર હળવા હાથે ઘસવાથી, અથવા લવિંગ અને કાળા મરીને થોડું શેકીને અને ચાવીને ખાવાથી ખાંસીથી તાત્કાલિક રાહત મળી શકે છે. તમે આ ઘટકોને પાણીમાં ઉકાળીને ઉકાળો પણ બનાવી શકો છો, જે ખૂબ અસરકારક છે. હળદરવાળું દૂધ બાળકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે, તેમને ઉધરસ અને ફ્લૂ જેવી વાયરલ સમસ્યાઓથી બચાવે છે.
બાબા રામદેવ કહે છે કે શરદી અને ફ્લૂ સહિત વિવિધ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓથી બચવા માટે, તમારે સિદ્ધાસન, ભસ્ત્રિકા અને કપાલભાતિ જેવા પ્રાણાયામ કરવા જોઈએ. આ પ્રાણાયામમાં શ્વાસ બહાર કાઢવા અને શ્વાસ લેવાનો સમાવેશ થાય છે, જે શરીરમાં વાત, પિત્ત અને કફ સ્વભાવને સંતુલિત કરી શકે છે. આ તમને બીમાર થવાથી અટકાવે છે અને દવાની જરૂરિયાત ઘટાડે છે.
ભસ્ત્રિકા પ્રાણાયામનો અભ્યાસ કરવા માટે, સિદ્ધાસન, સુખાસન અથવા પદ્માસનમાં સીધા બેસો. તમારા હાથ અને પગને આરામથી રાખો, પરંતુ બિનજરૂરી હલનચલન ટાળો. સ્વામી રામદેવ ભાર મૂકે છે કે દરેક પ્રાણાયામની એક ચોક્કસ પદ્ધતિ હોય છે, અને ભસ્ત્રિકાનો અભ્યાસ તમારા શરીરની શક્તિના આધારે સામાન્ય, મધ્યમ અથવા જોરદાર ગતિએ કરવો જોઈએ. તેવી જ રીતે, કપાલભાતિનો અભ્યાસ તમારી શક્તિના આધારે સામાન્ય અથવા મધ્યમ ગતિએ કરવો જોઈએ. આ માટે નિષ્ણાતની મદદ લેવાની પણ ભલામણ કરવામાં આવે છે.