આ સમયે ચણાનું વાવેતર કરવાથી ખેડૂતોને મળી શકે છે બમ્પર ઉત્પાદન, આ બાબતોનું રાખો ધ્યાન

રવિ પાકની વાવણીનો સમય નજીક છે. આ દરમિયાન ખેડૂતો પરંપરાગત રીતે મોટા પાયે ઘઉંની વાવણી કરે છે. દર વર્ષે એક જ પ્રકારના પાકની વાવણીને કારણે ખેડૂતો(Farmers)ને ઘણી વખત નુકસાન પણ વેઠવું પડે છે. આવી સ્થિતિમાં ખેડૂતોને કેટલાક એવા પાકની ખેતી કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે, જે ખૂબ જ ઓછા સમયમાં સારો નફો આપી શકે છે. ચણા (Gram Farming) પણ આ પ્રકારનો પાક છે. તેને કઠોળ પાકનો રાજા માનવામાં આવે છે.

ઉત્તર ભારતમાં ચણાની ખેતી મોટા પાયે થાય છે

ઉત્તર ભારતમાં ચણાનું મોટા પાયે ઉત્પાદન થાય છે. સંરક્ષિત ભેજવાળા સૂકા વિસ્તારોમાં તેની ખેતી ખૂબ જ યોગ્ય માનવામાં આવે છે. ધ્યાનમાં રાખો કે તેની ખેતી એવી જગ્યાએ કરવી જોઈએ જ્યાં 60 થી 90 સેમી વરસાદ હોય. જો તમે ઠંડા હવામાનવાળા વિસ્તારમાં તેની ખેતી કરો તો તે શ્રેષ્ઠ છે. તેના છોડ 24 થી 30 ડિગ્રી સેલ્સિયસ તાપમાનમાં સારી રીતે વિકસે છે.

આ પ્રકારની જમીન પસંદ કરો

ચણાની ખેતી હલકી થી ભારે જમીનમાં કરવામાં આવે છે. તેની ખેતી માટે, એવી જમીન પસંદ કરો જ્યાં પર્યાપ્ત ડ્રેનેજ વ્યવસ્થા હોય. છોડના સારા વિકાસ માટે pH 5.5 થી 7 વાળી જમીન ખૂબ સારી માનવામાં આવે છે.

ચણાની દેશી જાતો વાવો

• જી. એન. જી. 2171 (મીરા):- તેના ઝીંડવામાં 2 અથવા 2 થી વધુ દાણા જોવા મળે છે. આ જાત લગભગ 150 દિવસમાં પાકે છે. તેની સરેરાશ ઉપજ 24 ક્વિન્ટલ પ્રતિ હેક્ટર હોવાનો અંદાજ છે.
• જી.એન જી. 1958 (મરુધર) :- તેના બીજનો રંગ આછો ભુરો છે, તેનો પાક 145 દિવસમાં પાકે છે. તેની સરેરાશ ઉપજ પ્રતિ હેક્ટર 25 ક્વિન્ટલ સુધીનો અંદાજવામાં આવી છે.
• જી.એન જી. 1581 (ગણગૌર) :- તેના બીજનો રંગ આછો પીળો છે. તેની સરેરાશ ઉપજ પ્રતિ હેક્ટર 24 ક્વિન્ટલ સુધી અંદાજવામાં આવી છે.
• આર. વી. જી. 202: આ પ્રકારના છોડની ઊંચાઈ બે ફૂટથી ઓછી હોય છે. તેના પર હિમની અસર ઓછી થાય છે. તેની ખેતી કરવાથી તમને એક હેક્ટરમાં 22 થી 25 ક્વિન્ટલ ઉપજ મળી શકે છે.

દેશી ચણાની પાછોતરી વવાતી જાત

• જી. એન. જી. 2144 (તીજ) :- ચણાની આ જાતનું વાવેતર ડિસેમ્બરના પ્રથમ સપ્તાહ સુધી કરી શકાય છે. બીજ મધ્યમ કદના થી આછા ભૂરા રંગના હોય છે. તેનો પાક 130-135 દિવસમાં પાકી જાય છે. તેની સરેરાશ ઉપજ પ્રતિ હેક્ટર 23 ક્વિન્ટલ સુધી ગણવામાં આવી છે.
• જી. એન. જી. 1488 (સંગમ) :- તેના બીજ ભૂરા રંગના હોય છે, સપાટી સુંવાળી હોય છે. તે 130 થી 135 દિવસમાં પાકે છે. તેની ખેતી કરવાથી પ્રતિ હેક્ટર 18 ક્વિન્ટલ સુધીનું ઉત્પાદન મળે છે.

બિનપિયત વિસ્તાર માટે ગ્રામની સ્વદેશી જાત

• આર. એસ. જી. 888 :- આ પ્રતિ હેક્ટર સરેરાશ 21 ક્વિન્ટલ ઉપજ આપે છે. આ જાત લગભગ 141 દિવસમાં પાકવા માટે તૈયાર થઈ જાય છે.

કાબુલી ચણાની જાત

• જી. એન જી. 1969 (ત્રિવેણી) :- તેના દાણાનો રંગ સફેદ ક્રીમનો હોય છે. તે 146 દિવસમાં તૈયાર થઈ જાય છે. તેની સરેરાશ ઉપજ 22 ક્વિન્ટલ સુધી મળે છે.
• જી. એન. જી. 1499 (ગૌરી) :- તેના દાણાનો રંગ સફેદ હોય છે. તેનો પાક 143 દિવસમાં પાકે છે. સરેરાશ ઉપજ પ્રતિ હેક્ટર 18 ક્વિન્ટલ સુધી છે.
• જી. એન જી. 1292 :- આ જાત લગભગ 147 દિવસમાં પાકે છે. તે બ્લાઈટ, એસ્કોચિટા બ્લાઈટ, ડ્રાય રુટ રોટ વગેરે જેવા રોગો માટે સાધારણ પ્રતિરોધક છે. આ પાકનું સરેરાશ ઉત્પાદન પ્રતિ હેક્ટર 23-25 ​​ક્વિન્ટલ સુધી મળી શકે છે.

ચણાની ખેતી ક્યારે કરવી

20 ઓક્ટોબરથી 15 નવેમ્બર સુધી પિયતવાળા ચણા વાવો. જો કે, આ માટે સૌથી યોગ્ય સમય 25 ઓક્ટોબરથી 5 નવેમ્બર સુધીનો માનવામાં આવે છે. હેક્ટર દીઠ આશરે 60 કિલો બિયારણની જરૂર પડે છે. જ્યારે, જી.એન. જી. 469 (સમ્રાટ) જેવી જાતોની વાવણી માટે 75 થી 85 કિલો બીજની જરૂર પડે છે. આ ઉપરાંત ચણાની વાવણી માટે બીજનો જથ્થો 100 કિલો રાખવો જોઈએ.

ચણાની ખેતી કેવી રીતે કરવી

ચણાની કતારથી કતાર સુધીનું અંતર 30 સે.મી. રાખો. પિયત વિસ્તારમાં બીજની ઊંડાઈ 7 સે.મી. સૌથી યોગ્ય ગણવામાં આવે છે. ખેતરમાં 15 ટન ગાયનું છાણ અથવા 5 ક્વિન્ટલ વર્મી કમ્પોસ્ટ મિક્સ કરો. સારા ઉત્પાદન માટે ખેતરમાં 20 કિલો નાઈટ્રોજન અને 40 કિલો ફોસ્ફરસ પ્રતિ હેક્ટર ભેળવવું.

આ સમય સિંચાઈ માટે યોગ્ય છે

છોડને જીવાતોથી બચાવવા માટે, ચણાની ખેતી દરમિયાન સમયાંતરે પિયત આપવું જરૂરી છે. પ્રથમ પિયત 55 દિવસ પછી, બીજું પિયત અને ત્રીજું પિયત 100 દિવસમાં આપવું.

જંતુઓથી બચાવવા માટે આ પગલાં લો

પ્રથમ પિયત વાવણીના 55 દિવસે, બીજું પિયત 100 દિવસ પછી આપવું જોઈએ. પરંતુ જો એક જ પિયત આપવાનું હોય તો 50-60 દિવસ પછી કરવું. હેલિકોવરપા આર્મીગેરા ફેરોમોન કાર્ડ 10-12 પ્રતિ હેક્ટરના દરે લગાવો. જ્યારે ઓછો હુમલો થાય ત્યારે ઈયળને હાથથી પકડીને દૂર કરો. પ્રારંભિક તબક્કે HNPV અથવા લીમડાના અર્કનો 50 ગ્રામ પ્રતિ લિટર પાણીમાં ઉપયોગ કરો.

નોંધ: ઉપરોક્ત જાતો વિવિધ ક્ષેત્રના આબોહવા આધારિત છે ત્યારે ખેડૂતોએ સ્થાનિક સ્થિતિ મુજબ ચણાની જાત પસંદ કરવી તેમજ કૃષિ નિષ્ણાંતની સલાહ લેવી હિતાવહ છે.