Cotton Price: કપાસના ભાવમાં મોટા ઘટાડાની શક્યતા, નિષ્ણાતોએ આપ્યા ત્રણ મુખ્ય કારણો
સરકાર દ્વારા આયાત શુલ્ક મુક્ત કપાસની (Cotton )આયાત નીતિની જાહેરાત, સામાન્ય ચોમાસાની આગાહી અને પાક વર્ષ 2022-2023માં કપાસના વાવેતરમાં વધારો થવાની આગાહી બાદ આયાતમાં વધારાને કારણે કપાસના ભાવ પર વેચાણનું દબાણ છે.
સ્થાનિક બજારમાં કપાસના ભાવમાં (Cotton Price)મોટો ઘટાડો થવાની સંભાવના છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે ટૂંકા ગાળામાં એટલે કે 1 થી 2 મહિનામાં, સામાન્ય કપાસના ભાવ ઘટીને રૂ. 40,000 પ્રતિ ગાંસડી (1 ગાંસડી = 170 કિલો)ના નીચા સ્તરે આવી શકે છે. જ્યારે અત્યારે રેટ 44500 રૂપિયાની આસપાસ છે એટલે કે પ્રતિ ગાંસડી 4500 રૂપિયાનો ઘટાડો થઈ શકે છે. ઓરિગો ઇ-મંડીના આસિસ્ટન્ટ જનરલ મેનેજર (કોમોડિટી રિસર્ચ) તરુણ સત્સંગીના જણાવ્યા અનુસાર, આગામી એકથી બે મહિનામાં બજાર ભાવ અને વાયદા બજાર બંને 40 હજાર રૂપિયાના સ્તરે પહોંચવાની ધારણા છે. તેમનું કહેવું છે કે કપાસની વિદેશી બજાર કિંમત પણ 131.5 સેન્ટ પ્રતિ પાઉન્ડના સ્તરે આવી શકે છે.
બીજી તરફ, હાલમાં શંકર-6 કપાસની કિંમત કેન્ડી દીઠ રૂ. 96,000 આસપાસ ટ્રેડ થઈ રહી છે, જે જાન્યુઆરી 2021ની સરખામણીમાં 108 ટકાથી વધુ વધી છે. જાન્યુઆરી 2021માં, શંકર-6 કપાસની કિંમત પ્રતિ કેન્ડી (1 કેન્ડી = 356 કિગ્રા) રૂ. 46,000 હતી, પરંતુ કિંમત રૂ. 1,00,000ની રેકોર્ડ ઊંચી સપાટીથી નીચે છે. તમને જણાવી દઈએ કે શંકર-6 સૌથી વધુ ઉપયોગમાં લેવાતી વેરાયટી છે અને સાથે જ કપાસની નિકાસમાં (Cotton Export)પણ સૌથી વધુ ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે. 17 મેના રોજ ગાંસડી દીઠ રૂ. 50,330ની વિક્રમી સપાટીને સ્પર્શ્યા પછી, કોમોડિટી એક્સચેન્જ એમસીએક્સ પર કોટન જૂન વાયદો લગભગ 12.2 ટકા ઘટ્યો છે અને હાલમાં રૂ. 44,190ની આસપાસ ટ્રેડ થઈ રહ્યો છે.
ભાવ કેમ ઘટ્યા?
વૈશ્વિક વૃદ્ધિની ચિંતા, સરકાર દ્વારા ડ્યૂટી-ફ્રી કપાસની આયાત નીતિની જાહેરાત પછી આયાતમાં વધારો, સામાન્ય ચોમાસાની આગાહી અને પાક વર્ષ 2022-2023માં કપાસના વાવેતરમાં અપેક્ષિત વધારાને કારણે કપાસના ભાવ પર વેચાણનું દબાણ છે. તરુણ સત્સંગી કહે છે કે અમે કિંમતોમાં ઘટાડાની સંભાવનાને લઈને ઘણી વખત ચેતવણીઓ આપી ચૂક્યા છીએ.
તરુણનું કહેવું છે કે આગામી દિવસોમાં માર્કેટમાં મંદીના સંકેત દેખાઈ રહ્યા છે. માંગની ચિંતાને કારણે ભાવમાં કરેક્શન જોવા મળ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે અમેરિકી અર્થવ્યવસ્થામાં સંભવિત મંદી અંગે ચિંતા તેમજ પ્રારંભિક સંકેતો છે, આવી સ્થિતિમાં જો મંદી આવે તો ઔદ્યોગિક ચીજવસ્તુઓના ભાવ ઘટી શકે છે અને તે સ્થિતિમાં કપાસમાં પણ ઘટાડો થશે. અમેરિકાના દુષ્કાળગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં તાજેતરના વરસાદને કહેવાતા ‘રાહત’ તરીકે જોવામાં આવી રહ્યો છે. ઘણીવાર એવું જોવામાં આવ્યું છે કે વેસ્ટ ટેક્સાસમાં વરસાદના માત્ર સંકેત સાથે જ બજાર ફરી કરેક્શન મોડમાં આવી જાય છે.
ડ્યુટી હટાવ્યા બાદ કપાસની આયાત વધી છે
તરુણ સત્સંગીના જણાવ્યા અનુસાર, ભારતીય વેપારીઓ અને મિલોએ ડ્યુટી હટાવ્યા બાદ વિદેશમાંથી રૂની 5,00,000 ગાંસડીની ખરીદી કરી છે. 2021-22 માટે કુલ આયાત હવે 8,00,000 ગાંસડી છે. સપ્ટેમ્બરના અંત સુધીમાં 8,00,000 ગાંસડીની સંભવિત આયાત સાથે 2021-22 માટે કુલ આયાત 1.6 મિલિયન ગાંસડી હશે.
કપાસની મોટાભાગની આયાત અમેરિકા, બ્રાઝિલ, ઓસ્ટ્રેલિયા અને પશ્ચિમ આફ્રિકાના દેશોમાંથી થઈ છે. ભારત સામાન્ય રીતે યુએસ, પશ્ચિમ આફ્રિકા અથવા ઓસ્ટ્રેલિયામાંથી 5,00,000-6,00,000 ગાંસડી વધારાના લાંબા સ્ટેપલ કપાસની આયાત કરે છે, કારણ કે તેનું સ્થાનિક રીતે ઉત્પાદન થતું નથી. ભારત ચેપ મુક્ત કપાસની 5,00,000-7,00,000 ગાંસડીની પણ આયાત કરે છે.
ઊંચા ભાવને કારણે નિકાસ ઘટી છે
2021-22ના પાક વર્ષમાં મે 2022 સુધી લગભગ 3.7-3.8 મિલિયન ગાંસડી કપાસની નિકાસ કરવામાં આવી છે, જે એક વર્ષ અગાઉના સમાન સમયગાળામાં 5.8 મિલિયન ગાંસડી હતી. કપાસના ઊંચા ભાવે નિકાસને આર્થિક રીતે અવ્યવહારુ બનાવી દીધી છે. ભારતની કપાસની નિકાસ આ વર્ષે 4.0-4.2 મિલિયન ગાંસડી સુધી મર્યાદિત રહી શકે છે, જે 2020-21માં 7.5 મિલિયન ગાંસડી હતી.
ભારતમાં કપાસની ખેતી મર્યાદિત રહી શકે છે
ભારતમાં કપાસનું વાવેતર વાર્ષિક ધોરણે 5-10 ટકા વધીને 2022-23માં 126-132 લાખ હેક્ટર થવાનો અંદાજ છે, જે 2021-22માં 1.22 મિલિયન હેક્ટરમાં હતો. ભારતમાં સામાન્ય ચોમાસાના ઊંચા વળતર અને આગાહીને જોતાં 2022-23 માટે કપાસ એ આકર્ષક પાકોમાંનો એક છે, પરંતુ અન્ય પાકોની સરખામણીમાં ઊંચા મજૂરી ખર્ચને કારણે કપાસની ખેતી હેઠળનો વિસ્તાર મર્યાદિત રહેશે.
સમગ્ર દેશમાં કપાસના વાવેતરમાં વધારો થવાની સંભાવના હોવા છતાં, મહારાષ્ટ્ર અને ગુજરાતમાં કપાસના વાવેતરમાં થોડો ઘટાડો થઈ શકે છે. મહારાષ્ટ્રના ખેડૂતો સોયાબીન અને કઠોળની ખેતીમાં વળી કરી શકે છે કારણ કે તે ટૂંકા ગાળાના પાક છે, જ્યારે ગુજરાતના ખેડૂતો મગફળીની ખેતી તરફ વળી કરી શકે છે.
અમેરિકામાં કપાસની વાવણીમાં થોડો વધારો
સત્સંગીના જણાવ્યા મુજબ, 29 મે, 2022 સુધી, યુ.એસ.માં 2022-23 પાક વર્ષ માટે 68 ટકા કપાસની વાવણી પૂર્ણ થઈ ગઈ છે, જે અગાઉના સપ્તાહની 62 ટકા વાવણી કરતાં 6 ટકા વધુ છે. ગયા વર્ષે સમાન સમયગાળામાં 62 ટકા વાવણી થઈ હતી અને પાંચ વર્ષની સરેરાશ વાવણી 64 ટકા નોંધાઈ છે.
Latest News Updates
