ક્લાઈમેટ ચેન્જની ચોખાની જાતો પર ખરાબ અસર, 40 વર્ષમાં 1745 માંથી માત્ર 350 જ બચી શકી
અગાઉ ખેડૂતો અહીં 1745 જાતના ચોખાની ખેતી કરતા હતા, પરંતુ હવે ખેડૂતો (Farmers) માત્ર 175 જાતની જ ખેતી કરી રહ્યા છે. ચોખાની જાતોમાં આ ઘટાડો છેલ્લા એક દાયકામાં આવ્યો છે.
જળવાયુ પરિવર્તન (Climate change)ની અસર ખેતી પર દેખાઈ રહી છે. કારણ કે તેની અસરને કારણે પાક અને શાકભાજીની પ્રજાતિઓ પર સંકટ ઉભું થયું છે. આ જ કારણ છે કે ડાંગરની જાતો (Rice varieties)ઓછી થતી જાય છે. આ સમસ્યા ઓડિશાના આદિવલી પ્રભાવિત કોરપુ જિલ્લામાં સામે આવી રહી છે, જ્યાં ચોખાની જાતો ઘણી ઓછી થઈ ગઈ છે. કારણ કે અગાઉ ખેડૂતો અહીં 1745 જાતના ચોખાની ખેતી કરતા હતા, પરંતુ હવે ખેડૂતો (Farmers)માત્ર 175 જાતની જ ખેતી કરી રહ્યા છે. ચોખાની જાતોમાં આ ઘટાડો છેલ્લા એક દાયકામાં આવ્યો છે.
કોરાપુટ જિલ્લામાં મુખ્યત્વે ચોખા અને બાજરીની મોટા પ્રમાણમાં ખેતી થાય છે. અહીં આ પરંપરાગત પાકોની ખેતી કરતા જાણકાર ખેડૂતો કહે છે કે ડાંગરની જાતો ઘટવા પાછળનું મુખ્ય કારણ વાતાવરણમાં ફેરફાર છે. જો કે, હવે ખેડૂતો પરંપરાગત ચોખાની જાતોને બચાવવા માટે જાગૃત બન્યા છે અને આ જાતોના સંરક્ષણ માટે આગળ આવ્યા છે. ઓડિશાની એક વેબસાઈટ અનુસાર, જિલ્લાના એક ખેડૂતે જણાવ્યું હતું કે ખેડૂતો પરંપરાગત ચોખાની જાતો કરતાં હાઇબ્રિડ ચોખાની ખેતી પર વધુ ધ્યાન આપે છે. પરંતુ આપણે તેને સાચવવાની જરૂર છે જેથી આ સ્વદેશી ઉત્પાદનો લુપ્ત ન થઈ જાય.
આ રીતે ઓછી થતી ગઈ ડાંગરની જાત
કૃષિ સંશોધક ડૉ. પ્રશાંત પરિદાએ જણાવ્યું હતું કે 1956-60 દરમિયાન અવિભાજિત કોરાપુટ જિલ્લા અને કાલાહાંડી જિલ્લામાં એક સર્વેક્ષણ દરમિયાન ડાંગરની 1,745 જાતો મળી આવી હતી, ત્યાર બાદ 40 વર્ષ પછી બીજો સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો. ડો. પ્રશાંત પરિડાએ માહિતી આપી હતી કે સર્વેક્ષણના પરિણામો નિરાશાજનક હતા કારણ કે ડાંગરની જાતોની સંખ્યા ઘટીને 350 થઈ ગઈ હતી. તાજેતરમાં, એમએસ સ્વામીનાથન રિસર્ચ ફાઉન્ડેશન (MSSRF) એ કોરાપુટ જિલ્લામાં પરંપરાગત ડાંગરની જાતો એકત્રિત કરી અને ફાઉન્ડેશન દ્વારા સંરક્ષિત માત્ર 141 જાતો મળી.
બદલાતી આબોહવાને કારણે સંકટ
બીજી તરફ, કૃષિ સંશોધક ડૉ. દેબલ દેબે કહ્યું કે તેમણે અવિભાજિત કોરાપુટ જિલ્લામાં ચોખાની 175 પ્રજાતિઓનું સંરક્ષણ કર્યું છે. પરિડાએ જણાવ્યું હતું કે વર્તમાન પરિસ્થિતિમાં બદલાતી આબોહવા દેશમાં પરંપરાગત ચોખાની ખેતી માટે ગંભીર ખતરો ઉભી કરી રહી છે. વધુમાં, ખેડૂતો ડાંગરની ઉચ્ચ ઉપજ આપતી હાઇબ્રિડ જાતોની ખેતી કરવાનું પસંદ કરે છે અને સરકાર પરંપરાગત જાતોને પ્રોત્સાહન આપી રહી નથી. ખેડૂતોની અનુકૂલન પદ્ધતિને સુધારવા માટે પરંપરાગત ચોખાની જમીનોનું રક્ષણ અને ગુણાકાર કરવાની જરૂર છે. આ દેશી જાતો દ્વારા આપણે ઉચ્ચ ઉપજ આપતી જાતો વિકસાવી શકીએ છીએ.
Latest News Updates
