પ્રેમની આડમાં છેતરપિંડી : ડેટિંગ એપ્સ પર વધી રહ્યા છે રોમાંસ સ્કેમ્સ

Romance Cyber Fraud: ડિજિટલ યુગમાં પ્રેમ શોધવો હવે ફક્ત એક ક્લિક દૂર જ છે. પરંતુ આ સરળતા હવે યુવાનો અને સિંગલ લોકો માટે ગંભીર ખતરો ઉભો કરી રહી છે. ડેટિંગ એપ્સ અને સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ દ્વારા આચરાતા રોમાંસ કૌભાંડો (Romance Scam) વધી રહ્યા છે, સ્કેમર્સ લોકોને ભાવનાત્મક સંબંધોમાં ફસાવીને તેમની પાસેથી લાખો ડોલરની છેતરપિંડી કરી રહ્યા છે.

Romance Scam શું છે અને સ્કેમર્સ કેવી રીતે કાર્ય કરે છે?

Romance Scam એ એક સમજી-વિચારીને બનાવેલી યોજના છે. જ્યાં સ્કેમર્સ નકલી ઓળખ બનાવીને પીડિત સાથે ભાવનાત્મક જોડાણ બનાવે છે. આ પ્રક્રિયામાં ઘણા પગલાં સામેલ છે. સ્કેમર્સ લોકપ્રિય ડેટિંગ એપ્લિકેશન્સ (જેમ કે Tinder, Bumble, Hinge), સોશિયલ મીડિયા (Facebook, Instagram) અથવા તો ગેમિંગ પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કરે છે. તેઓ આકર્ષક પ્રોફાઇલ ચિત્રો, નકલી નોકરીઓ અને સારા ફેમિલિની સ્ટોરી સાથે પ્રોફાઇલ બનાવે છે.

પીડિતની ભાવનાત્મક નબળાઈઓને સમજે છે

ટાર્ગેટ વ્યક્તિ સાથે સંપર્ક સ્થાપિત કર્યા પછી સ્કેમર્સ ઝડપથી ઊંડો ભાવનાત્મક જોડાણ વિકસાવવાનો પ્રયાસ કરે છે. તેઓ પ્રેમ વ્યક્ત કરવાનું દિવસભર વાતો કરવાનું અને ભવિષ્યની યોજનાઓ બનાવવાનું શરૂ કરે છે. આ પ્રક્રિયામાં તેઓ પીડિતની ભાવનાત્મક નબળાઈઓને સમજે છે.

એકવાર પીડિત સંપૂર્ણ વિશ્વાસ મેળવી લે છે પછી સ્કેમર્સ તેમને અન્ય સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ (જેમ કે વોટ્સએપ, ટેલિગ્રામ) પર જવા માટે કહે છે. તેઓ ઘણીવાર પીડિતને તેમના મિત્રો અને પરિવારથી અલગ કરવાનો પણ પ્રયાસ કરે છે જેથી કોઈ સલાહ ન આપી શકે.

આ રીતે માંગે છે રુપિયા

આ સૌથી મહત્વપૂર્ણ તબક્કો છે. એકવાર સંબંધ મજબૂત થઈ જાય પછી સ્કેમર્સ અચાનક પ્રોબલેમ ભરેલી સ્થિતિ ઉભી કરે છે. આ તબીબી કટોકટી (બીમાર માતાપિતા અથવા તેમના પોતાના અકસ્માત), નાણાકીય કટોકટી (નોકરી ગુમાવવી, વ્યવસાય ગુમાવવો), મુસાફરી ખર્ચ (મુલાકાત માટે ટિકિટ માટે પૈસાનો અભાવ, વિઝા સમસ્યાઓ – ઘણીવાર NRI અથવા વિદેશમાં રહેતા લોકોની નકલી પ્રોફાઇલમાં) અને કાનૂની મુશ્કેલી (દંડ અથવા લાંચના પૈસા) જેવી કોઈપણ બાબત હોઈ શકે છે.

સ્કેમર્સ પીડિત પાસેથી આ કટોકટીને દૂર કરવા માટે મદદ માંગે છે. શરૂઆતમાં તેઓ થોડી રકમ માંગે છે જે તેઓ સમયસર ચૂકવે છે અને વિશ્વાસ બનાવે છે. પછી રકમ ધીમે-ધીમે વધે છે. જ્યારે પીડિતની બચત સમાપ્ત થઈ જાય છે અથવા તેઓ શંકાસ્પદ બને છે ત્યારે સ્કેમર્સ તેમનો નંબર બદલી નાખે છે અને ગાયબ થઈ જાય છે.

તમારી જાતને કેવી રીતે સુરક્ષિત રાખવી?

• સાયબર સુરક્ષા નિષ્ણાતો કહે છે કે તકેદારી એ એકમાત્ર બચાવ છે.
• જો કોઈ વ્યક્તિ ખૂબ જ ઝડપથી પોતાનો પ્રેમ વ્યક્ત કરવાનું અથવા ગંભીર સંબંધ વિશે વાત કરવાનું શરૂ કરે છે, તો સાવચેત રહો.
• નકલી પ્રોફાઇલ ધરાવતા લોકો ઘણીવાર લાઇવ વીડિયો કૉલ્સ ટાળે છે. વીડિયો કૉલ પર વાસ્તવિક વ્યક્તિ સાથે વાત કરવી મહત્વપૂર્ણ છે.
• જો તમે ફક્ત ઑનલાઇન મળ્યા છો તે કોઈ વ્યક્તિ પૈસા માંગે છે તો તેમને તાત્કાલિક બ્લોક કરો. આ એક મુખ્ય ચેતવણી છે. ગૂગલ રિવર્સ ઇમેજ સર્ચ ચલાવીને તેમના પ્રોફાઇલ ચિત્રને તપાસો.

ઘણીવાર આ છબીઓ સ્ટોક ફોટા હોય છે અથવા કોઈ બીજા દ્વારા લેવામાં આવે છે. તમારા ઓનલાઈન ડેટિંગ વિશે કોઈ વિશ્વસનીય મિત્ર અથવા પરિવારના સભ્યને જણાવવાનું ભૂલશો નહીં. બહારના દ્રષ્ટિકોણથી છેતરપિંડી શોધવી ઘણીવાર સરળ હોય છે. તમારી બેંક વિગતો, ઓળખ કાર્ડ વગેરે ક્યારેય શેર કરશો નહીં.

જો તમે છેતરપિંડીનો ભોગ બનો તો શું કરવું?

• તમારી બેંકને તાત્કાલિક જાણ કરો અને વ્યવહાર બંધ કરવાનો પ્રયાસ કરો.
• છેતરપિંડી કરનારનો ફોન નંબર, ઇમેઇલ સરનામું, ચેટ હિસ્ટ્રી અને ચુકવણીનો પુરાવો સાચવો.
• તુરંત જ નજીકના પોલીસ સ્ટેશન અથવા સાયબર ક્રાઈમ સેલમાં ફરિયાદ નોંધાવો. નેશનલ સાયબર ક્રાઈમ રિપોર્ટિંગ પોર્ટલ (www.cybercrime.gov.in) પર ઓનલાઈન ફરિયાદ નોંધાવી શકાય છે.

વર્તમાન સમયમાં સાયબર ક્રાઈમના કેસ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. મોટાભાગના સાયબર ક્રાઈમ સોશિયલ મીડિયા દ્વારા થતા હોય છે. જેમાં ઈન્સ્ટાગ્રામ, ફેસબુક, ટ્વિટર, ટેલિગ્રામ પર કોઈને કોઈ બહાના હેઠળ નકલી લિંક યુઝર્સને મોકલવામાં આવી રહી છે. આવી લિંક પર ક્લિક કર્યા બાદ યુઝર્સના એકાઉન્ટમાંથી પૈસા કપાઈ જાય છે. આવી સ્થિતિમાં વધારે સતર્ક રહેવાની જરુર છે.