હવે તમારે એન્જિનિયરિંગમાં આર્ટ્સ પણ ભણવું પડશે! IITએ કહ્યું- માત્ર વિજ્ઞાન નહીં ચાલે

વિજ્ઞાનનું જ્ઞાન હવે એન્જિનિયરો માટે પૂરતું નથી. તેઓએ તે વિષયનો પણ અભ્યાસ કરવો પડશે જે ઘણીવાર છેલ્લા સ્થાને મૂકવામાં આવે છે – આર્ટસ (Arts). કારણ કે આર્ટસ વિના એન્જિનિયરિંગના વિદ્યાર્થીઓનો સર્વાંગી વિકાસ શક્ય નથી. આ દેશની ટોચની એન્જિનિયરિંગ કોલેજ IIT બોમ્બેનું (IIT Bombay) કહેવું છે. આ લર્નિંગ ગેપને ભરવા માટે, IIT બોમ્બે HASMED અભ્યાસક્રમનો નવો કોન્સેપ્ટ લઈને આવ્યું છે. આ શું છે? તેનો અમલ કેવી રીતે થશે? આ અંતર્ગત એન્જિનિયરિંગના કોર્સમાં કયા વિષયોનો સમાવેશ કરવામાં આવશે? વિગતો વાંચો.

HASMED શું છે? આ વિવિધ વિષયોના નામ માટેનું ટૂંકું સ્વરૂપ છે. આ હેઠળ, BE/BTech જેવા એન્જિનિયરિંગના UG અભ્યાસક્રમોમાં 6 મુખ્ય વિષયો ઉમેરવામાં આવ્યા છે. જે છે-

• H- માનવતા (Humanities)
• A- કળા (Arts)
• S- સામાજિક વિજ્ઞાન (Social Science)
• M- મેનેજમેન્ટ (Management)
• E- આંત્રપ્રિન્યોરશિપ (Entrepreneurship)
• D- ડિઝાઇન (Design)

IIT બોમ્બે કહે છે કે, વિદ્યાર્થીઓએ તેમના નિયમિત એન્જિનિયરિંગ અભ્યાસક્રમ/અભ્યાસક્રમના ભાગરૂપે આ 6 વિષયોનો પણ અભ્યાસ કરવો પડશે. આ નોન-એન્જિનિયરિંગ વિષયો છે, પરંતુ તેમનું મહત્વ ઘણું વધારે છે.

Artsનો સહારો કેમ લેવો પડે?

IIT એ એક મીડિયા ઇન્ટરવ્યુમાં જણાવ્યું હતું કે, એન્જિનિયરિંગના વિદ્યાર્થીઓ માટે મેનેજમેન્ટ, ફાઇનાન્સ, કન્સલ્ટન્સી, સ્ટાર્ટ-અપ્સ જેવા અન્ય નોન-એન્જિનિયરિંગ ક્ષેત્રોમાં કારકિર્દી બનાવવાનું સામાન્ય બની ગયું છે. આ નવા વલણની જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે અભ્યાસક્રમને અપગ્રેડ કરવો જરૂરી છે. અહીં માત્ર વિજ્ઞાનના વિષયો નહીં ચાલે.

IIT બોમ્બેએ અભ્યાસક્રમ અપગ્રેડ કરવા માટે એક સમિતિની રચના કરી. આ કમિટીના કન્વીનર પ્રોફેસર કિશોર ચેટર્જીએ જણાવ્યું કે એન્જિનિયરિંગના 3 પ્રકારના વિદ્યાર્થીઓ છે – Specialist , Generalist, Super Generalist.

• Specialist એવા છે કે જેઓ અભ્યાસક્રમ પૂર્ણ કર્યા પછી શૈક્ષણિક અથવા સંશોધન માટે જાય છે અથવા કોર એન્જિનિયરિંગ ક્ષેત્રમાં નોકરી મેળવે છે.
• Generalist તે છે જેઓ BE/BTech પછી મેનેજમેન્ટ, એનાલિટિક્સ, કન્સલ્ટન્સી જેવા વિવિધ ક્ષેત્રોમાં કારકિર્દી શોધે છે.
• Super Generalist તે છે જેઓ એન્જિનિયર બન્યા પછી વિવિધ ક્ષેત્રોમાં સ્ટાર્ટ-અપ અથવા ઉદ્યોગસાહસિકતાનો માર્ગ પસંદ કરે છે.

IIT પ્રોફેસરે કહ્યું કે, આપણે એ સુનિશ્ચિત કરવું પડશે કે અમારો અભ્યાસક્રમ ત્રણેય પ્રકારના સેગમેન્ટના વિદ્યાર્થીઓની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરી શકે. આ માટે સમિતિએ 3 વર્ષનો ડેટા એકત્ર કરીને સમીક્ષા કર્યા બાદ અભ્યાસક્રમ તૈયાર કર્યો છે. આ સમિતિની રચના 2019માં કરવામાં આવી હતી જેમાં વિદ્યાર્થીઓને પણ સામેલ કરવામાં આવ્યા હતા. કુલ 11 સભ્યો હતા. જો કે તેનો અમલ ક્યારે થશે તે હજુ સુધી જણાવવામાં આવ્યું નથી.