જો તમે શેરબજારમાં રોકાણ કરો છો અને BANKNIFTY અથવા FINNIFTY જેવા સૂચકાંકોમાં વેપાર કરો છો, તો SEBI ના નવા પરિપત્રને જાણવું તમારા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. બજાર નિયમનકાર SEBI એ આ બેંકિંગ સૂચકાંકો પર નવા વિવેકપૂર્ણ ધોરણો લાગુ કર્યા છે. હવે, કોઈપણ બેંકનું ભારણ 20% થી વધુ નહીં હોય, અને ટોચની ત્રણ બેંકોનું સંયુક્ત ભારણ 45% સુધી મર્યાદિત રહેશે. ચાલો સરળ શબ્દોમાં, પ્રશ્ન-જવાબ ફોર્મેટમાં સમજીએ કે આ તમને કેવી રીતે અસર કરશે.

SEBI ના નવા નિયમો શું કહે છે: બજારમાં કેટલાક સૂચકાંકો છે જ્યાં એક કે બે મોટી બેંકોનું ભારણ ખૂબ ઊંચું છે, જેમ કે BANKNIFTY માં HDFC બેંક અથવા ICICI બેંક. આનાથી સૂચકાંકની દિશા તે થોડી બેંકો પર નિર્ભર બને છે. SEBI ઇચ્છે છે કે સૂચકાંક વધુ સંતુલિત અને વૈવિધ્યસભર હોય જેથી કોઈપણ એક બેંકની ગતિવિધિઓ સમગ્ર સૂચકાંકને પ્રભાવિત ન કરે.

નવા નિયમો હેઠળ શું બદલાશે? હવે, દરેક ઇન્ડેક્સમાં ઓછામાં ઓછા 14 સ્ટોક (અથવા બેંક સ્ટોક) હોવા જરૂરી રહેશે. કોઈપણ એક બેંકનું વેઇટેજ 20% થી વધુ ન હોઈ શકે. ટોચની ત્રણ બેંકોનું કુલ વેઇટેજ 45% થી વધુ નહીં હોય. બાકીની બેંકોનું વેઇટેજ ઉતરતા ક્રમમાં હશે, એટલે કે કોઈ એક બેંક ઇન્ડેક્સ પર પ્રભુત્વ મેળવશે નહીં.

કયા સૂચકાંકોને અસર થશે?

ત્રણ મુખ્ય બેંકિંગ સૂચકાંકો—

• BANKNIFTY (NSE)
• BANKEX (BSE)
• FINNIFTY (NSE)      આ નિયમો ત્રણેયને લાગુ પડશે.

આ ફેરફારો ક્યારે અમલમાં આવશે?

SEBI પરિપત્ર મુજબ, BANKEX અને FINNIFTY માં ફેરફારો એક જ તબક્કામાં લાગુ કરવામાં આવશે અને 31 ડિસેમ્બર, 2025 સુધીમાં પૂર્ણ થશે. BANKNIFTY માટે, આ ફેરફાર ચાર તબક્કામાં લાગુ કરવામાં આવશે જેથી રોકાણકારોને આંચકો લાગતા ઇન્ડેક્સમાં ધીમે ધીમે ફેરફાર ટાળી શકાય. આ કાર્ય 31 માર્ચ, 2026 સુધીમાં પૂર્ણ થશે.

વેઇટેજ એડજસ્ટમેન્ટ કેવી રીતે કરવામાં આવશે?

ઉદાહરણ તરીકે, જો કોઈ બેંકનું ભારાંકન હાલમાં 28% છે અને તેને 20% સુધી ઘટાડવાની જરૂર છે, તો તેને ધીમે ધીમે ચાર તબક્કામાં ઘટાડવામાં આવશે – પહેલા મહિનામાં 2%, પછીના મહિને લક્ષ્ય સુધી પહોંચવા માટે વધુ ઘટાડો. દરેક તબક્કા પછી, સેબી અને એક્સચેન્જો સૂચકાંકનું સંતુલન જાળવવા માટે ભારાંકની સમીક્ષા કરશે.

રોકાણકારો પર શું અસર થશે? BANKNIFTY અને FINNIFTY જેવા સૂચકાંકો હવે ઓછા અસ્થિર હશે. ETF અને ઇન્ડેક્સ ફંડમાં રોકાણકારોને વધુ સંતુલિત વળતર મળશે. એક મોટી બેંકનો ઉદય કે ઘટાડો સમગ્ર સૂચકાંક પર અસર કરશે નહીં. વેપારીઓ પાસે હવે વધુ વૈવિધ્યસભર એક્સપોઝર પણ હશે.

SEBIનો ઉદ્દેશ્ય શું છે? SEBIનો ધ્યેય બજારમાં પારદર્શિતા અને ન્યાયીતા જાળવવાનો છે. બેંકિંગ સૂચકાંકો હવે થોડી કંપનીઓ પર નિર્ભર રહેશે નહીં અને સમગ્ર ક્ષેત્રનું સાચું ચિત્ર પ્રતિબિંબિત કરશે. આ રોકાણકારોના હિતમાં સુધારાત્મક પગલું છે.

Gold Price Today: સોનાના ભાવમાં આજે મોટો ઘટાડો, જાણો કેટલી છે 22 અને 24 કેરેટની કિંમત, આ સ્ટોરી વાંચવા અહીં ક્લિક કરો