Ayodhya Ram Mandir : કેવી રીતે કરવામાં આવે છે પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા, ચાલો જાણીએ કેવી રીતે પુરવામાં આવે છે પથ્થરમાં પ્રાણ

આ પ્રતિક્ષા હવે આવતા મહિને પૂરી થવા જઈ રહી છે. લગભગ 50 વર્ષ બાદ અયોધ્યા સ્થિત શ્રી રામ જન્મભૂમિ ખાતે શ્રી રામના ભવ્ય મંદિરનું નિર્માણ કાર્ય લગભગ પૂર્ણ થઈ ગયું છે. આ મંદિરને 22 જાન્યુઆરી, 2024 ના રોજ વડાપ્રધાન મોદી દ્વારા પૂજા કરવામાં આવશે, ત્યારબાદ શ્રી રામલલ્લાને તેમના મુખ્ય ગર્ભગૃહમાં સંપૂર્ણ ધાર્મિક વિધિઓ સાથે સ્થાપિત કરવામાં આવશે. આ વિશેષ અવસર પર દેશ-વિદેશમાંથી લાખો ભક્તો આવવાના છે. આવો આજે અમે તમને જણાવીએ કે કોઈ પણ મંદિરને શા માટે પવિત્ર કરવામાં આવે છે અને હિન્દુ ધર્મમાં તેની શું માન્યતાઓ છે.

પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા શું છે?

જો આપણે શાબ્દિક અર્થ વિશે વાત કરીએ, તો પ્રાણનો અર્થ જીવન શક્તિ અને પ્રતિષ્ઠાનો અર્થ થાય છે સ્થાપના. પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા એટલે મુર્તિમાં જીવ શક્તિ સ્થાપિત કરવી. ધાર્મિક રીતે, પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા એ એક પ્રકારની ધાર્મિક અનુષ્ઠાન છે જે બે ધર્મોમાં અનુસરવામાં આવે છે. આ દ્વારા હિન્દુ અને જૈન ધર્મના લોકો પહેલીવાર મંદિરમાં ભગવાનની મૂર્તિની સ્થાપના કરે છે. આ કાર્ય શાસ્ત્રોના વિદ્વાનોની હાજરીમાં કરવામાં આવે છે જેમાં ઘણા મંત્રોચ્ચાર અને હવન થાય છે. હિંદુ ધર્મમાં,જો કોઇ મુર્તિની પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા કરવામાં ન આવે તો તે પૂજા યોગ્ય ગણવામાં આવતી નથી.

પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા વિધિ

પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા વિધિમાં ઘણી પદ્ધતિઓ સામેલ છે. માન્યતા અનુસાર, તેમને અનુસરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. જેમાં સૌથી પહેલા જે મૂર્તિનો અભિષેક કરવાનો હોય તેને વિધિપૂર્વક લાવવામાં આવે છે. ત્યારબાદ મંદિરના મુખ્ય દ્વાર પર મહેમાનની જેમ સ્વાગત કરવામાં આવે છે. પછી આ મૂર્તિને સુગંધિત વસ્તુઓથી લેપ કરવામાં આવે છે અને દૂધથી સ્નાન કરાવવામાં આવે છે.

આ મૂર્તિને અભિષેક કરવા યોગ્ય બનાવે છે. આગળ, મૂર્તિને ગર્ભગૃહમાં રાખવામાં આવે છે અને વિધિવત પૂજા કરવામાં આવે છે. આ સમય દરમિયાન, પૂજારી દેવતાની મૂર્તિને વસ્ત્રો પહેરે છે અને તેની જગ્યાએ સ્થાપિત કરે છે. મૂર્તિ હંમેશા પૂર્વ તરફ મુખ રાખીને રાખવામાં આવે છે. સ્થાપન પછી ભગવાનને સ્તોત્રો, મંત્રો અને પૂજાની વિશેષ પદ્ધતિઓ સાથે આહવાન કરવામાં આવે છે.

આ પછી, મુર્તિ સામે એક અરીસો રાખવામાં આવે છે, જો આ અરીસો તુટી જાય તો તો આ પ્રક્રિયા પૂર્ણ ગણાય છે, મંદિરમાં તે દેવતાની મૂર્તિની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ ધાર્મિક વિધિને હિંદુ મંદિરમાં જીવનનો સંચાર કરવા અને તેમાં દિવ્યતા અને આધ્યાત્મિકતાની દૈવી હાજરી લાવવા માટે માનવામાં આવે છે.

ઘરમાં પથ્થરની મૂર્તિ ન રાખવી

હિંદુ ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, પથ્થરની મૂર્તિ ઘરમાં રાખવાની મનાઇ છે. તેનું મહત્વ માત્ર મંદિરો પૂરતું જ સીમિત હોવું જોઈએ. આ એટલા માટે છે કારણ કે પથ્થરની મૂર્તિને હંમેશા પવિત્ર કર્યા પછી સ્થાપિત કરવી જોઈએ. અને આ પછી તેની યોગ્ય પૂજા નિયમિત કરવી જોઈએ.

નોંધ: અહી આપવામાં આવેલી જાણકારી ધાર્મિક આસ્થાઓ અને લોક માન્યતાઓ આધારિત છે, જેનો કોઈ વૈજ્ઞાનિક આધાર નથી. સામાન્ય જનરૂચિને ધ્યાનમાં રાખીને આ લેખને અહી પ્રસ્તુત કરવામાં આવ્યો છે.